کمپرسورهای هوا از جمله تجهیزات بسیار کاربردی هستند که در صنایع و مشاغل مختلفی استفاده می‌شوند. این تجهیزات در حقیقت ابزاری هستند که می‌توانند با استفاده از انرژی الکتریکی، سوخت دیزلی یا بنزینی سیالات مختلف را فشرده کنند. کمپرسور باد پنوماتیک از جمله کمپرسورهایی است که کاربردهای ویژه‌ای دارد و می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد. به صورت کلی کمپرسورها بر اساس پارامترهای مختلفی همچون نحوه عملکرد، سرعت، تعداد مراحل کار، موتور محرک، نحوه روغن‌کاری و پاشش آن و همچنین فشار مکش و دهش به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند و هر کدام از آنها ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متفاوتی دارند.
کمپرسور باد پنوماتیک چیست؟
در حقیقت پنوماتیک به فناوری هوای فشرده گفته می‌شود اما می‌توان آن را نوعی سیستم کنترل خودکار نیز به شمار آورد. گاز فشرده برای راه‌اندازی یک عملگر، انجام کار و متوقف کردن آن استفاده می‌شود. در اصل سیستم پنوماتیک به سیستمی گفته می‌شود که برای انجام فعالیت از هوای فشرده استفاده می‌کند. این سیستم‌ها هوا را جذب کرده و به مدار منتقل می‌کنند و انرژی لازم را تأمین می‌کنند. کمپرسور باد پنوماتیک همان‌گونه که از نام آن مشخص است به نوعی از کمپرسورها گفته می‌شود که انرژی مورد نیاز برای فعالیت ابزارهای پنوماتیکی را فراهم می‌کند. در این نوع کمپرسورها هوای فشرده از طریق خطوط لوله به مسیرهای دورتر منتقل می‌شود و بسیاری از دستگاه‌های صنعتی و غیر صنعتی را فعال می‌کند.
انواع کمپرسور باد پنوماتیک
همان‌طور که گفته شد می‌توان بر اساس پارامترهای مختلفی کمپرسورها را تقسیم‌بندی کرد اما رایج‌ترین نوع تقسیم‌بندی این تجهیزات بر اساس نحوه کار و عملکرد آنها است که بر اساس آن کمپرسورهای باد به دو دسته اصلی کمپرسور جابجایی مثبت و کمپرسورهای دینامیک تقسیم می‌شوند. کمپرسورهای جابجایی مثبت خود به دو دسته کمپرسورهای دورانی و کمپرسورهای رفت و برگشتی تقسیم می‌شوند و کمپرسورهای دینامیک نیز می‌توانند به دو دسته کمپرسورهای گریز از مرکز (سانتریفیوژی) و کمپرسورهای محوری تقسیم شوند.
- کمپرسورهای دورانی خود به 5 نوع کمپرسور Lobe، Vane، رینگ مایع، اسکرو و اسکرال تقسیم می‌شوند
- کمپرسورهای رفت و برگشتی شامل 3 دسته کمپرسور دیافراگمی؛ دو اثره و تک اثره می‌باشند.
هر کدام از این کمپرسورها می‌توانند از نظر سرعت، سیستم خنک‌کننده، تعداد مراحل کار و … در دسته‌های متفاوت قرار داشته باشند اما وجه اشتراک تمامی آنها تأمین انرژی مورد نیاز برای ابزارهای پنوماتیکی صنعتی، نیمه‌صنعتی و حتی غیر صنعتی است. از رایج‌ترین کمپرسورهای پنوماتیک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کمپرسور باد جریان محوری
در این کمپرسور برای فشرده‌سازی جریان گاز از نوعی تیغه چرخان فن استفاده می‌شود. تیغه‌های ثابتی که به بدنه دستگاه متصل هستند بعد از هر پره متحرک، جریان را روی مجموعه بعدی پره‌های متحرک هدایت می‌کنند.
کمپرسورهای باد پنوماتیک خودرو
این سیستم همان سیستم کف‌خواب خودرو است و با استفاده از آزادسازی هوای فشرده، نیروی الکتریکی را تبدیل به نیروی حرکتی می‌کند. این سیستم معمولاً در صندوق‌عقب ماشین استفاده می‌شود و حالات مختلف خودرو را نیز تنظیم می‌کند.
کمپرسور باد گریز از مرکز
در این سیستم باد توسط یک پروانه یا دیسک چرخشی موجود در محفظه به لبه پروانه هدایت شده و در نهایت سرعت گاز افزایش می‌یابد و معمولاً در پالایشگاه‌های نفتی، کارخانه‌های پتروشیمی، کارخانه‌های شیمیایی و … کاربرد دارد.
کمپرسور باد جریان مختلط
این کمپرسور در کنار سرعت شعاعی از سرعت محوری نیز در خروجی روتور برخوردار است و از دیفیوزر در جهت تبدیل جریان مختلط به جهت محوری استفاده می‌کند که قطر آن در این دستگاه کمتر از دستگاه‌هایی با جریان شعاعی است.
مزایای کمپرسورهای باد پنوماتیک
همان‌طور که گفته شد کمپرسورهای باد پنوماتیک دارای انواع مختلفی هستند و می‌توانند بر اساس پارامترهای مختلفی تقسیم‌بندی شوند بنابراین هر کدام از آنها دارای مزیت‌ها و معایب خاص خود هستند و نمی‌توان یک مزیت را به تمامی انواع کمپرسورها تعمیم داد اما مهم‌ترین مزایای این سیستم‌ها به شرح زیر هستند:
- این کمپرسورها را می‌توانند به‌وسیله خط لوله هوا را با قدرت بالایی به مسیرهای دورتر انتقال دهند.
- این نوع کمپرسورها به‌خوبی هوای مورد نیاز دستگاه‌های پنوماتیک را ذخیره می‌کنند و در کارگاه‌های صنعتی عملکرد بسیار خوبی دارند.
- از تنوع بسیار بالایی برخوردار هستند و می‌توان متناسب با هر نوع صنعت و شغلی از آنها استفاده کرد.
کاربرد کمپرسور باد پنوماتیک
به صورت کلی می‌توان گفت که کمپرسورهای باد پنوماتیک می‌توانند در صنایع بزرگ و مهمی همچون پتروشیمی، خودروسازی، ماشین‌آلات سنگین، تجهیزات برودتی و حرارتی، انتقال خط لوله گاز طبیعی، لوازم تعمیرگاهی، کارخانه‌های نساجی، صنعت کشاورزی، نیروگاه‌های انتقال برق، موتور جت، صنعت پزشکی و دندانپزشکی، تجهیزات برودتی و حرارتی، ابزارهای پنوماتیکی، صنعت ساخت و تولید، کابین هواپیما و زیردریایی و … استفاده‌های متعددی دارند.
فشرده‌سازی گازها می‌تواند در صنایع مختلفی همچون صنایع پتروشیمی نفت و گاز اهمیت بسیار زیادی داشته باشد و به همین دلیل کمپرسور هوا نقش ویژه و با اهمیتی در این صنایع دارند. همچنین هوای کمپرس شده توسط این دستگاه‌ها می‌تواند برای ایجاد نیروی زیاد، تمیزکاری، شارژ کردن عضوهای پنوماتیکی، سیستم‌های بالابر و … استفاده شود. هوا و گاز فشرده شده توسط کمپرسورهای باد می‌توانند بسیار داغ یا در صورت برداشت فشار از روی آنها بسیار سرد باشند به همین دلیل این کمپرسورها می‌توانند در یخچال‌ها، سیستم‌های تهویه مطبوع و … استفاده شوند.
نکاتی که در خرید کمپرسور باد پنوماتیک باید به آن توجه کرد
اهمیت و کاربردهای متعدد کمپرسورهای باد پنوماتیکی باعث شده است که امروزه برندها و شرکت‌های متعددی در سراسر دنیا در این زمینه فعالیت داشته و محصولات مختلفی تولید کنند. تنوع و تعدد کمپرسورها در بازار باعث می‌شود که خرید آنها به یک چالش بزرگ برای افراد تبدیل شود. از جمله مهم‌ترین نکاتی که در هنگام خرید کمپرسورهای باد پنوماتیک باید مورد توجه قرار داد می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- میزان قدرت کمپرسور (HP)
- میزان فشار هوای کمپرسور
- میزان حجم هوای تولید شده توسط کمپرسور (CFM)
- نوع منبع تغذیه و نوع موتور کمپرسور
- حجم و اندازه مخزن دستگاه
- برند و شرکت تولید کننده دستگاه
- نوع صنعت و شغلی که دستگاه به کار برده می‌شود
- وزن، ابعاد و قابلیت حمل دستگاه و …
جمع‌بندی نهایی
کمپرسورهای باد پنوماتیک به نوعی از کمپرسورها گفته می‌شوند که انرژی مورد نیاز برای فعالیت ابزارهای پنوماتیکی را فراهم می‌کنند و هوای فشرده شده را به مسیرهای دورتری منتقل می‌کنند. این کمپرسورها می‌توانند بر اساس پارامترهای مختلفی همچون نحوه عملکرد، سرعت، فشار مکش و دهش و … به انواع مختلفی تقسیم شوند و هر کدام دارای مزایا و معایب و کاربردهای مختلفی هستند و در صنایع و مشاغل متعددی به کار می‌روند.
