صنایعی همچون نفت، گاز، پتروشیمی و … از جمله اصلی‌ترین صنایع در سراسر جهان به شمار می‌روند که نقش پررنگی در تأمین انرژی و چرخه اقتصادی دارند. در این صنایع نیازهای فراوانی در زمینه انتقال و فشرده‌سازی سیالات وجود دارد و برای رفع این نیازها از تجهیزاتی همچون بلوئرها استفاده خواهد شد. با توجه به آنکه دامنه فشار بلوئرها بیشتر از فن رادیال است، کاربردهای بیشتری در صنایع نامبرده دارند. این تجهیزات از تنوع بالایی برخوردار بوده و هر کدام از آنها ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی خواهند داشت. در ادامه این مطلب به بررسی و معرفی انواع بلوئرهای مورد استفاده در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی پرداخته می‌شود.
بلوئر چیست؟
در یک تعریف ساده بلوئر (Blower) یا دمنده هوا به دستگاهی گفته می‌شود که برای انتقال هوا یا گاز با ایجاد جریان و افزایش فشار و حجم آن به کار می‌رود. بلوئرها برخلاف کمپرسورهای هوا که قادرند هوا را با فشار بالا متراکم کنند، فشار کمتری ایجاد کرده و بیشتر در شرایطی مورد استفاده قرار می‌گیرند که نیاز به حجم بالای هوا با فشار متوسط است. دامنه فشار بلوئرها از 13.000 الی 120.000 پاسکال است و تعدادی از آنها علاوه بر خاصیت دمندگی می‌توانند مکنده هم باشند و هوا یا گازهای مختلف را از محیط جمع‌آوری کرده و به جای دیگر انتقال دهند.
انواع بلوئرهای مورد استفاده در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
همانطور که گفته شد جابجایی سیالات مختلفی همچون نفت، گاز و … در صنایع از مهم‌ترین اصول بوده و برای انجام این کار می‌توان از بلوئرها استفاده کرد. بلوئرها می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون نوع عملکرد، فشار و دبی، کاربردها، طراحی و ساخت و …دسته‌بندی شده و تنوع بالایی داشته باشند. از جمله اصلی‌ترین بلوئرهایی که در این صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
بلوئر روتس (Roots Blower):
روتس بلوئرها از جمله انواع بلوئرهای جابجایی مثبت هستند که در اصل از دو روتور مارپیچی تشکیل می‌شوند که با چرخش، هوا و سیالات را به داخل کشیده و سپس به سمت خروجی هدایت می‌کنند. این بلوئرها از یک ساختار ساده و مطمئن برخوردار بوده و می‌توانند کاربردهای متعددی در صنایع نامبرده داشته باشند. روتس بلوئرها علاوه بر قابلیت دمندگی می‌توانند مکندگی نیز داشته باشند و در اندازه‌ها و ظرفیت‌های متعددی تولید می‌شوند. فشار هوای تولید شده در روتس بلوئرها تا یک اتمسفر خواهد بود و می‌توانند برای حوضچه‌های تصفیه آب، صنایع اسید سازی، فولاد، انتقال گازهای طبیعی، هوادهی تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و سیستم‌های انتقال مواد پودری، انتقال مواد و جاهایی که به خلاء نیاز است؛ مناسب باشند.
از مهم‌ترین مزایای روتس بلوئرها می‌توان به عدم وجود روغن در هوا و خشک بودن آن، راندمان بالا، قابلیت تنظیم فشار و دبی، صدای کم و طول عمر بالا اشاره کرد.
بلوئر پیستونی
بلوئر پیستونی هم نوع بلوئر جابجایی مثبت (Positive Displacement Blower) است که از یک یا چند پیستون برای فشرده‌سازی و انتقال سیالات استفاده می‌کند. این دستگاه با استفاده از حرکت رفت و برگشتی پیستون، هوا یا گاز را فشرده کرده و به جریان می‌اندازد و به دلیل طراحی خاص خود، می‌توانند فشار بالایی تولید کنند اما دبی هوای تولیدی آنها نسبت به انواع دیگر بلوئرها کمتر است. فشار بالا، قابلیت اطمینان بالا، راندمان مناسب و … از مهم‌ترین مزایای این بلوئرها هستند و می‌توانند برای انتقال انواع گازها، مواد پودری، هوادهی و … استفاده شوند. بلوئر ارزن یکی از بهترین بلوئرهای پیستونی موجود است که کارایی بالایی در صنایع مختلف داشته و توانسته راندمان بالایی از خود نشان بدهد.
بلوئرهای سانتریفیوژی (Centrifugal Blower)
بلوئر سانتریفیوژ یا هواکش گریز از مرکز نوع دیگری از بلوئرها بوده که می‌تواند با استفاده از نیروی گریز از مرکز، سیالات را جابجا کند و به کمک چرخش پروانه‌ها، هوا یا گاز را به سمت محیط اطراف پرتاب می‌کند و فشار مورد نیاز را تأمین خواهد کرد. این بلوئر هوا با انتقال انرژی جنبشی به سیال و تبدیل آن به فشار استاتیک، آن را به سمت خروجی هدایت می‌کند. راندمان بالا در دبی‌های زیاد، طراحی ساده و ساختار مستحکم، هزینه نگهداری پایین، صدای پایین، قابلیت کار کردن در شرایط محیطی مختلف و … از مهم‌ترین مزایای این بلوئرها بوده و کاربردهای مختلفی همچون تهویه مطبوع، انتقال هوا و فرآیندهای صنعتی دارند.
بلوئرهای سانتریفیوژی از تنوع بالایی برخوردارند که مهم‌ترین آنها بلوئر سانتریفیوژ تک مرحله‌ای، بلوئر سانتریفیوژ چند مرحله‌ای، بلوئر سانتریفیوژ با پروانه شعاعی، بلوئر سانتریفیوژ با پروانه خمیده به جلو و بلوئر سانتریفیوژ با پروانه خمیده به عقب هستند و هر کدام از ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی برخوردارند.
فن بلوئر
فن بلوئرها نیز از جمله تجهیزات بسیار کاربردی در صنایع مختلفی همچون نفت و گاز و … هستند که با استفاده از پروانه‌ها و تیغه‌ها جریان هوای بالایی ایجاد خواهند کرد هرچند که این هوا نمی‌تواند فشار زیادی داشته باشد. در این دستگاه، روتور با سرعت بالا حرکت کرده و باعث ایجاد جریان هوای شدید می‌شود. ساختار ساده، ایجاد فشار و دبی ثابت هوا، صدای پایین، طول عمر بالا و هزینه‌های نگهداری پایین از مهم‌ترین مزایای این تجهیزات هستند. معمولاً این نوع از بلوئرها به وسیله یک موتور الکتریکی کار می‌کنند اما انواع بزرگ‌تر آنها از موتورهای دیزلی برای به گردش در آوردن پروانه‌ها و تیغه‌ها استفاده خواهند کرد
بلوئر روتاری (Rotary Blower)
این بلوئرها نیز یکی دیگر از انواع بلوئرهای جابجایی مثبت هستند که با استفاده از دو روتور (معمولاً دو یا سه لوب) که در داخل یک محفظه می‌چرخند، هوا را جابجا می‌کنند. این بلوئرها در دو عملکرد اصلی، دمنده (فشار مثبت) و مکنده (فشار منفی)، در صنایع مختلف کاربرد دارند. از مهم‌ترین مزیت‌های بلوئرهای روتاری می‌توان به راندمان بالا، هوای خروجی عاری از روغن، قابلیت تنظیم فشار و دبی، دوام بالا و … اشاره کرد.
بلوئر سایدچنل بلوئر (Side Channel Blower)
بلوئرهای ساید چنل هم از جمله کاربردی‌ترین بلوئرهایی هستند که در صنایع مختلف برای انتقال هوا یا گاز با فشار بالا و دبی کم استفاده می‌شوند. این بلوئرها می‌توانند به صورت یک مرحله یا دومرحله‌ای مورد استفاده قرار بگیرند و از مهم‌ترین مزایای آنها می‌توان به فشار بالا و جریان کم، قابلیت اطمینان بالا، نصب و راه‌اندازی آسان، صدای کم، طول عمر بالا، کاربردهای متنوع و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و … برای انجام عملیات‌هایی همچون انتقال گاز، هوادهی مخازن، فرآیندهای احتراق، تصفیه آب و فاضلاب و … از بلوئرها استفاده می‌شود. بلوئرها انواع مختلفی دارند اما رایج‌ترین آنها که در این صنایع به کار می‌روند شامل روتس بلوئر، بلوئر پیستونی، بلوئر سانتریفیوژی، فن بلوئر و بلوئر ساید چنل هستند. اگر در صنایع نفت و گاز پتروشیمی فعال هستید مطلب کاربرد انواع پمپ وکیوم در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی می‌تواند برای شما مفید باشد.
