پمپ وکیوم یا پمپ خلا از جمله تجهیزات بسیار کاربردی است که استفاده‌های صنعتی، نیمه‌صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته و با تخلیه هوای یک محیط یا محفظه آب‌بندی شده، یک خلا نسبی ایجاد می‌کند. این پمپ‌ها می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون سایز و ابعاد، فشار عملیاتی، نحوه عملکرد و … تنوع بالایی داشته و هرکدام می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، مزایا و معایب و کاربردهای متفاوتی داشته باشند.
پمپ وکیوم خشک چیست؟
همانطور که گفته شد پمپ‌های وکیوم تجهیزاتی هستند که برای ایجاد خلا نسبی در یک محفظه به کار می‌روند. این پمپ‌ها بر اساس فاکتورهای متعددی دسته‌بندی می‌شوند اما از نظر نحوه خنک کاری شامل پمپ‌های رینگ روغنی، پمپ‌های رینگ آبی و پمپ‌های خشک هستند. پمپ وکیوم خشک در حقیقت به نوعی از پمپ‌های وکیوم گفته می‌شود که برای ایجاد فشار منفی و خلا نسبی به هیچ مایع و روغنی نیاز ندارد. این پمپ‌های خلا از دو قسمت اصلی روتور و الکتروموتور ساخته شده و در یک فرآیند با استفاده از استاتو هوا را فشرده کرده و به خارج منتقل می‌کنند و می‌توانند به صورت تک مرحله‌ای یا دو مرحله‌ای طراحی شوند. البته قدرت و حجم خلا این پمپ‌ها در مقایسه با پمپ‌های رینگ مایع کمتر است اما می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند.
نحوه عملکرد پمپ وکیوم خشک
هرکدام از انواع پمپ‌های وکیوم می‌توانند شیوه عملکردی متفاوتی داشته باشند. پمپ‌های وکیوم خشک از جمله انواع پمپ وکیوم هستند که بدون استفاده از روغن یا سایر مواد روان‌کننده فشار وکیوم مورد نیاز را ایجاد می‌کنند. به صورت کلی مراحل کار و عملکرد این پمپ‌ها به شرح زیر می‌باشند:
- در مرحله اول هوا از طریق دریچه‌های ورودی وارد ساختار پمپ می‌شود.
- در مرحله دوم هوای وارد شده به پمپ با استفاده از توربین‌ها، پروانه‌ها و یا ونتوری‌ها به شکل مکانیکی فشرده خواهد شد و حجم آن به شکل قابل‌توجهی کاهش پیدا می‌کند.
- در مرحله سوم هوا از خلا جدا می‌شود و این عمل باعث می‌شود که در فضای خالی، فشار وکیوم ایجاد شود. برای جداسازی هوا از خلا در پمپ‌های وکیوم از روش‌های مختلف همچون فیلتراسیون، تفکیک گرانشی، تراپ اشتغال و … استفاده می‌شود.
- در مرحله چهارم هوای فشرده شده و منفک از خلا از طریق خروجی‌های پمپ خارج خواهد شد و با اتمام این مراحل پمپ وکیوم، فشار وکیوم مورد نیاز را ایجاد خواهد کرد
انواع پمپ وکیوم خشک
پمپ‌های وکیوم همانند بلوئر هوا و سایر تجهیزات صنعتی و غیر صنعتی می‌توانند بر اساس پارامترهای متعددی دسته‌بندی شوند و از تنوع بالایی برخوردارند.
انواع پمپ وکیوم خشک از نظر تعداد مراحل کار شامل پمپ‌های وکیوم تک مرحله‌ای و پمپ‌های وکیوم دو مرحله‌ای هستند.
این پمپ‌ها از نظر نحوه طراحی و ساخت شامل پمپ روتاری وین (Rotary Vane یا پره دوار)، پمپ اسکرول (Scroll یا حلزونی)، پمپ اسکرو (Screw یا پیچی)، پمپ بوستر (Booster)، پمپ دیافراگمی و پمپ کلاو (Claw یا پنجه ای) هستند
از نظر کاربرد نیز این پمپ‌ها به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند که شامل پمپ‌های وکیوم خشک صنعتی و پمپ‌های وکیوم خشک شیمیایی هستند. پمپ‌های صنعتی برای ایجاد خلا 15 تا 24 میلی‌متر جیوه کاربرد دارند و شامل دمنده‌های اسکرو بلوئر، بلوئرهای روتاری لوب، انواع پمپ‌های روتاری می‌باشند. پمپ‌های شیمیایی نیز شامل انواع پمپ‌های اسکرو، چند لوب و پره‌ای بوده که می‌توانند سطح خلا را به میزان 5 تا 0.5 تور کاهش بدهند.
مزایا و معایب پمپ‌های وکیوم خشک
هرکدام از انواع پمپ وکیوم خشک همچون بلوئر هوا و کمپرسورها می‌توانند مزیت‌ها و معایب خاصی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
مهم‌ترین مزیت این پمپ‌ها عملکرد بدون روغن و مایع آن‌هاست و نیازی به هیچ روان کننده و خنک‌کننده‌ای ندارند و در نهایت محصولات و قطعات مختلف تحت آلودگی روغن و مایعات قرار نمی‌گیرند.
از آنجایی که این پمپ‌ها هیچ‌گونه آلودگی ندارند می‌توانند در صنایع حساسی همچون صنایع الکترونیکی، دارویی و صنایع غذایی بسیار کاربردی باشند.از دیگر مزایای پمپ وکیوم خشک می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- علاوه بر عدم آلایندگی روغن و مواد شیمیایی، این پمپ‌ها آلودگی صوتی نیز ایجاد نمی‌کنند
- قابلیت کار کردن به صورت پیوسته را داشته و از راندمان و بازدهی بالایی برخوردارند
- طول عمر بالایی داشته و به تعمیر و نگهداری کمی نیاز دارند و می‌توانند عملکرد مستمری داشته باشند.
- سازگاری بالایی با انواع بوستر پمپ‌ها دارند و دارای حجم و ابعاد مناسبی می‌باشند.
- مصرف انرژی کمی داشته و قیمت آن‌ها نیز مناسب است
پمپ‌های وکیوم خشک در کنار مزیت‌های متعددی که دارند می‌توانند معایبی نیز داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها شامل داشتن محدودیت در فشار وکیوم عمیق، هزینه‌های اولیه بالا، حساسیت زیاد به ذرات و … هستند.
مهم‌ترین کاربردهای پمپ وکیوم خشک
همانطور که گفته شد انواع پمپ وکیوم خشک از مزیت‌ها و معایب منحصربه‌فردی برخوردار بوده و در مقایسه با پمپ‌های رینگ مایع می‌توانند کاربردهای متفاوت‌تری داشته باشند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای این پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- استفاده در آزمایشگاه‌ها برای انتقال بخارات و ذرات خطرناک
- استفاده در پزشکی، دندانپزشکی و بیمارستان‌ها
- استفاده در صنایع حساس غذا و دارو
- استفاده در انواع سیستم‌های تهویه مطبوع مانند چیلرها، هواسازها و سردخانه‌ها
- استفاده در صنایع مختلفی همچون بسته‌بندی، پلاستیک‌سازی، بلورسازی، متالوژی و مواد شیمیایی
- استفاده در صنایع چوب، کاغذ، نساجی، رنگ و رزین و …
- استفاده در سیستم‌های انتقال مواد به ویژه مواد خورنده و خطرناک
قیمت پمپ خلا خشک
پمپ‌های خلا خشک از تنوع و تعدد بالایی برخوردارند و با توجه به آنکه در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند قیمت‌های متفاوتی داشته باشند. از جمله مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت این پمپ‌ها می‌توان به مواردی همچون نوع پمپ از نظر تعداد مراحل کار، نوع پمپ از نظر طراحی و تولید، برند و شرکت تولیدکننده پمپ، مشخصات فنی پمپ، استانداردهای تولید پمپ و مدت زمان گارانتی آن، نرخ ارز و نوسانات آن، فروشگاه عرضه‌کننده، هزینه‌های نگهداری و دسترسی به قطعات و … اشاره کرد. همانطور که نماینده aerzen انواع محصولات معتبر این برند را عرضه می‌کند می‌توان برای خرید انواع پمپ وکیوم خشک به نمایندگی‌های معتبر آن مراجعه کرده و با بهترین قیمت آن‌ها را خریداری کرد.
جمع‌بندی نهایی
پمپ‌های خشک وکیوم پمپ‌هایی هستند که برای ایجاد خلا و فشار منفی در یک فضا و محیط نیازی به استفاده از روغن و آب نداشته و می‌توانند انواع مختلفی از نظر تعداد مراحل کار، نحوه طراحی، کاربرد و … داشته باشند. عدم آلودگی صوتی، عدم آلودگی شیمیایی و محیطی، ابعاد مناسب، کاربردهای متعدد، طول عمر بالا و … از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزیت‌های این پمپ‌ها هستند.
