پمپ‌ها در دنیای امروز نقش بسیار پررنگی در صنایع مختلف دارند و با توجه به نوع موتور، قدرت و شتاب و سرعت، تعداد مراحل کار، نحوه روغن پاشی و … از تنوع بالایی برخوردارند. پمپ‌های آب پمپ‌هایی هستند که مخصوص مکش، انتقال و پمپاژ آب می‌باشند و می‌توانند کاربردهای صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته باشند. از جمله رایج‌ترین پمپ‌های آب می‌توان به پمپ‌های جتی و پمپ‌های بشقابی اشاره کرد که هر کدام می‌توانند ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته باشند. در ادامه مطلب به بررسی تفاوت‌های پمپ آب جتی و بشقابی پرداخته خواهد شد.
پمپ آب جتی چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟
پمپ آب جتی (Jet Pump) یکی از انواع پمپ‌های آب است که از اصول انرژی جت برای انتقال و پمپاژ آب استفاده می‌کند. پمپ‌های جتی از آب برای ایجاد جریان مکشی برای جذب آب از مخزن و منبع مورد نظر استفاده می‌کنند به گونه‌ای که در این پمپ‌ها جریان آب از یک لوله تنگ‌تر وارد شده و در یک مخلوط کننده (جت) با آب جت تولید می‌شود. جریان جت آب منبع را به مکش کشیده و سپس آب منبع جذب شده و به بالا حمل خواهد شد. این پمپ‌ها یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات برای پمپاژ و انتقال آب از منابع عمیق خصوصاً در مصارف خانگی و آبیاری مزارع شناخته می‌شوند. از مهم‌ترین مزایای پمپ‌های آب جتی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این پمپ‌ها از قابلیت مکش بالایی برخوردارند و می‌توانند آب را از عمق‌های بالا بکشند.
- پمپ جتی از اصول انرژی جت استفاده می‌کند و به همین دلیل به قطعات پیچیده نیازی ندارد.
- این پمپ‌ها از ساختار ساده‌ای برخوردار بوده و تعمیر و نگهداری آنها راحت است.
- برای مکش آب به فشار کمی نیاز دارند و از کاربردهای متعددی برخوردارند.
در کنار تمامی مزیت‌های گفته شده برای پمپ جتی می‌توان ایرادات و معایبی نیز برای آنها عنوان کرد که مهم‌ترین آنها شامل مصرف انرژی بالا، کارکرد نویزآلود، نیاز به تعمیر مکرر، محدودیت در دبی کار، متأثر بودن از عوامل خارجی و … هستند.
پمپ آب بشقابی چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟
پمپ آب بشقابی (Centrifugal Pump) نوع دیگری از پمپ‌های آب است که برای ایجاد جریان آب از طریق اصل دوران آبی عمل می‌کند و در آن شفت پمپ توسط موتور به چرخش در آمده و باعث پیچش بشقاب‌های متصل به شفت می‌شود. پیچش بشقاب‌ها در داخل پمپ باعث ایجاد یک نیروی مرکزگرا شده که در نهایت منجر به جذب و انتقال آب از یک جهت به جهت دیگر خواهد شد. این پمپ‌ها می‌توانند در انواع سیستم‌های آبیاری، سیستم‌های خنک‌کننده صنعتی، سیستم‌های آب شهری و سیستم‌های صنعتی متعدد کاربرد داشته باشند. از مهم‌ترین مزیت‌های پمپ آب بشقابی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این پمپ‌ها برخلاف پمپ‌های جتی کارایی بالایی داشته و به دلیل نحوه عملکرد خود انتقال آب را با سرعت بالاتری انجام می‌دهند.
- این پمپ‌ها می‌توانند سیالات را با دبی بالا پمپاژ کنند.
- این پمپ‌ها دارای ساختار ساده‌ای بوده و نگهداری آنها آسان است.
- عملکرد این پمپ‌ها نیازی به مکش آب ندارد و به صورت دورانی کار می‌کنند.
- این پمپ‌ها می‌توانند آب و سیالات را با فشار بالایی انتقال بدهند.
- پمپ آب بشقابی می‌تواند کاربردهای صنعتی متعددی داشته باشد
پمپ‌های آب بشقابی همانند پمپ‌های آب جتی در کنار تمامی مزیت‌هایی که دارند می‌توانند از معایب و ایراداتی نیز برخوردار باشند که مهم‌ترین آنها شامل مصرف انرژی بالا، محدودیت در مکش آب، حساسیت به ذرات معلق در آب، کاهش راندمان در دبی‌های پایین، داشتن پره‌های حساس به فشار، نیاز به تعمیرات مکرر و … می‌باشند. در مقاله‌ای تحت عنوان پمپ وکیوم از سایت پارس وکیوم به بررسی کامل پمپ‌های خلأ، ویژگی‌ها و کاربردهای آنها پرداختیم که می‌توانید اطلاعات مفیدی در به دست آورید.
مهم‌ترین تفاوت‌های پمپ آب جتی و بشقابی
با توجه به مزیت‌ها و معایبی که برای هر کدام از انواع پمپ‌های جتی و بشقابی عنوان شد می‌توان گفت که این پمپ‌ها می‌توانند تفاوت‌های متعددی باهم داشته باشند که مهم‌ترین تفاوت‌های پمپ آب جتی و بشقابی شامل موارد زیر هستند:
- پمپ‌های آب بشقابی دارای طراحی ساده‌تری نسبت به پمپ‌های آب جتی هستند
- از نظر عملکرد و فرآیند کاری، پمپ‌های بشقابی وضعیت بهتری دارند چرا که این پمپ‌ها از نیروی گریز از مرکز و فشار جوی استفاده می‌کنند در حالی که پمپ آب جتی از اصول انرژی جت بهره می‌برد.
- پمپ‌های آب جتی آلودگی صوتی بیشتری ایجاد می‌کنند در حالی که پمپ‌های بشقابی به دلیل سر و صدای کمتر می‌توانند گزینه بهتری برای استفاده‌های خانگی باشند.
- پمپ‌های بشقابی از نظر میزان هد و دبی وضعیت بسیار بهتری از پمپ‌های جتی دارند به همین دلیل برای ساختمان‌های بلندمرتبه گزینه مناسب‌تری هستند.
- پمپ‌های آبی بشقابی در مقایسه با پمپ‌های آبی جتی فشار بیشتری ایجاد می‌کنند هرچند که از نظر دبی و آبدهی پمپ‌های جتی وضعیت بهتری دارند.
- هرچند که هر دو نوع پمپ جتی و بشقابی مصرف انرژی بالایی دارند اما پمپ‌های جتی انرژی بیشتری در مقایسه با پمپ‌های بشقابی مصرف می‌کنند.
- از نظر کارایی نیز پمپ‌های بشقابی وضعیت بسیار بهتری نسبت به پمپ‌های جتی دارند و می‌توانند استفاده‌های صنعتی، نیمه صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته باشند و پمپ‌های جتی از کارایی محدودتری برخوردارند.
- برای پمپاژ و مکش آب از عمق‌های زیاد، پمپ‌های آب جتی وضعیت بهتری دارند و راندمان آنها از پمپ‌های بشقابی بهتر است
- پمپ‌های جتی می‌توانند در دبی‌های کمتر کارایی بهتری داشته باشند و از نظر ساختار و قطعات نیز ساده‌تر از پمپ‌های بشقابی هستند.
- پمپ‌های جتی می‌توانند برای پمپاژ و انتقال آب و سیالات قابل اشتعال استفاده شوند. در حالی که پمپ‌های بشقابی برای سیالات غیر خورنده و حلال‌ها مناسب هستند.
پمپ‌های آب جتی و بشقابی از جمله کاربردی‌ترین پمپ‌هایی هستند که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر کدام می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، کاربردها و انواع مختلفی داشته باشند. این پمپ‌ها در کنار مزیت‌ها و معایبی که دارند می‌توانند تفاوت‌های ویژه‌ای از نظر طراحی ظاهری، میزان تأمین فشار، میزان آلودگی صوتی، میزان مصرف انرژی، کارایی و … داشته باشند.
