پمپ آب از جمله تجهیزات بسیار کاربردی است که امروزه در بسیاری از محیط‌های مسکونی، تجاری، اداری، تفریحی و … استفاده می‌شود و می‌تواند آب مورد نیاز بخش‌های مختلف را مکش و تأمین کند. هر کدام از پمپ‌های آب می‌توانند از قدرت و ظرفیت ویژه‌ای برخوردار باشند و لازم است که متناسب با فشار مورد نیاز به کار گرفته شوند تا راندمان مناسبی داشته باشند. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که در پمپ‌های آب مشاهده می‌شود عدم مکش مناسب است که می‌تواند دلایل و عوامل مختلفی داشته باشد. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین دلایل عدم مکش پمپ آب و راهکارهای اصلی برطرف کردن آن پرداخته می‌شود.
مهم‌ترین دلایل عدم مکش پمپ آب
برای آنکه پمپ‌های آب عملکرد مناسبی داشته باشند لازم است که شرایط مختلفی فراهم باشد. دلایل و عوامل مختلفی می‌توانند باعث عدم مکش پمپ و افت فشار در لوله‌کشی‌ها شوند. در حقیقت گاهی فشار آب کافی نیست و لازم است که سیستم افزایش فشار نصب شود اما زمانی که پمپ مشکل مکش داشته باشد باید مشکلات و ایرادات آن را ریشه‌یابی کرد. زمانی که پمپ در اوج راندمان کاری خود عمل کند کمتر دچار خرابی می‌شود و مصرف برق کمتری نیز خواهد داشت و در نهایت هزینه‌های نگهداری آن کاهش پیدا می‌کند اما اگر با مشکل عدم مکش مواجه شود می‌تواند مشکلات مختلفی ایجاد کند. از مهم‌ترین دلایل عدم مکش پمپ آب می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
فشار پایین آب
یکی از مهم‌ترین دلایل که باعث افت مکش در پمپ آب می‌شود پایین بودن فشار آب شهری است. افت فشار آب شهری یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که امروزه در بسیاری از شهرها مشاهده می‌شود.
ایرادات سیستم لوله‌کشی
ممکن است که فشار آب شهری نرمال باشد اما پمپ همچنان از مکش مناسب برخوردار نباشد. این مشکل می‌تواند ناشی از انسداد و گرفتگی لوله‌ها در تاسیسات قدیمی و کهنه باشد. زمانی که در لوله‌ها رسوب و زنگ‌زدگی ایجاد شود به مرور زمان باعث کاهش قطر داخلی لوله‌ها می‌شود و در نهایت منجر به انسداد کامل آن‌ها خواهد شد و این باعث می‌شود که راندمان پمپ آب تحت تاثیر قرار بگیرد و مکش مناسبی نداشته باشد. همچنین استفاده از لوله و اتصالاتی با قطر نامناسب می‌تواند در کاهش فشار و افت مکش پمپ مناسب باشد.
فشار کم منابع آب
افت فشار آب در منابع شهری باعث می‌شود که رساندن آب به طبقات بالای ساختمان سخت و غیرممکن شود. در حقیقت زمانی که فشار منابع آب کم باشد پمپ قادر نخواهد بود آب مورد نیاز طبقات بالای ساختمان را تامین کند. در این حالت حتماً باید از سیستم‌های تقویت فشار استفاده شود که می‌توانند سه نوع مختلف داشته باشند و به سه شیوه اجرا شوند
- نصب مخزن آب در ارتفاع
- تقویت‌کننده فشار هیدرو پنوماتیک
- پمپ تقویت‌کننده فشار آب
زمانی که مخزن در ارتفاع نصب شود از نیروی گرانش برای رساندن آب به سیستم لوله‌کشی استفاده خواهد شد و سیستم پمپاژ بعد از کاهش سطح آب دوباره مخزن را پر می‌کند و بعد از سرریز شدن مخزن پمپ خاموش می‌شود. استفاده از مخازن مرتفع می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها کاهش یافتن قدرت پمپاژ در مقایسه با سیستم‌هایی است که در آن فشار و دبی باید با پمپ تثبیت شوند.
در سیستم‌های تقویت‌کننده فشار هیدروپنوماتیک از مخازن هوابندی شده استفاده می‌شود و هوای داخل تا رسیدن به مقدار مشخصی تحت فشار قرار خواهد گرفت. در این مرحله پمپ خاموش شده و آب توسط هوای تحت فشار به پایین رانده می‌شود و بدون نیاز به کار کردن پمپ آب به سیستم لوله‌کشی وارد می‌شود. کاهش آب در مخزن باعث کاهش فشار شده و بعد از آنکه به سطح مشخصی برسد دوباره سیستم فعال شده و مخزن دوباره پر می‌شود. البته استفاده از این سیستم در مخازنی که در ارتفاع نصب می‌شوند ضروری نیست.
ایرادات فنی پمپ آب
در کنار مواردی همچون فشار کم آب شهری، فشار پایین منبع آب، ایراد در سیستم لوله‌کشی و … می‌توان دلایل دیگری برای عدم مکش پمپ آب عنوان کرد که مهم‌ترین آن‌ها شامل مواردی همچون شکسته شدن پروانه پمپ آب، خراب شدن بلبرینگ یا شافت پمپ، هوا گرفتن پمپ آب، نیم‌سوز شدن دینام و … هستند. در حقیقت هرگونه ایرادی در پمپ آب و موتور آن می‌تواند منجر به عدم عملکرد مناسب آن شود و در نهایت آب مورد نیاز مکش نشود.
راهکارهای برطرف کردن مشکل عدم مکش پمپ آب
همان‌طور که گفته شد عوامل داخلی و خارجی مختلف وجود دارند که می‌توانند در کاهش عملکرد پمپ آب و عدم کار کردن آن موثر باشند. در حقیقت هر عاملی که از رسیدن آب به سیستم پمپ‌های تقویت‌کننده و پمپ اصلی آب تأثیر داشته باشد می‌تواند بر روی عملکرد پمپاژ پمپ اثر داشته باشد. از جمله راهکارهای اصلی برای برطرف کردن عدم مکش پمپ آب می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
افزایش فشار آب شهری و منابع آب
در مرحله اول و در صورت سالم بودن پمپ آب لازم است که به میزان فشار آب شهری و منابع توجه شود. همان‌طور که گفته شد برای افزایش فشار منابع آب می‌توان از پمپ‌های تقویت‌کننده و نصب مخازن در ارتفاع استفاده کرد.
توجه به سلامت سیستم لوله‌کشی
زمانی که در سیستم لوله‌کشی از لوله و اتصالات با اندازه‌ها و قطرهای نامناسب استفاده شود قطعاً در عملکرد پمپ آب تاثیر منفی خواهد داشت به همین دلیل عملیات لوله‌کشی حتماً باید توسط افراد متخصص و ماهر انجام شود. همچنین در شرایطی که سیستم لوله‌کشی دچار گرفتگی و انسداد شده باشد لازم است که توسط افراد متخصص تمیز و بازیابی شود و در صورت نیاز سیستم لوله‌کشی تعویض شود.
بررسی صافی‌ها و مراقبت از آن‌ها
صافی‌ها از مهم‌ترین تجهیزاتی هستند که به عنوان یک مخفیگاه شناخته شده و ممکن است در اثر رسوبات و … دچار گرفتگی و انسداد شوند و در نهایت این گرفتگی باعث عدم مکش پمپ آب شود. لازم است که قبل از نصب صافی‌ها با تمامی جوانب آن خصوصاً مزیت‌ها، معایب و هزینه‌های آن‌ها آشنایی داشت.
توجه به سلامت فیلترها
فیلترها نیز همانند صافی‌ها از اهمیت بالایی برخوردار هستند. فیلترهای مورد استفاده در پمپ‌های آب معمولاً از جنس فلزات هستند و در اثر گذر زمان و استفاده زیاد دچار زنگ‌زدگی می‌شوند و به مرور مسدود خواهند شد. برای برطرف کردن این مشکل بهتر است که فیلترها بعد از پمپ‌های تقویت‌کننده نصب شوند. همچنین این فیلترها باید به‌صورت مرتب سرویس و تمیز شوند. در صورت بررسی گیج‌های فشار در فیلترها و بالا بودن دیفرانسیل لازم است که حتماً فیلترها تمیز شوند.
بررسی دریچه‌های قطع کننده
یکی دیگر از مشکلاتی که می‌تواند منجر به کاهش عملکرد پمپ آب و عدم مکش آن شود انسداد و گرفتگی دریچه‌های قطع کننده است. در این مورد می‌توان با باز کردن شیر تمامی مشکلات را برطرف کرد. البته باید توجه داشت که بعد از تعمیر و نگهداری، شیرهای سیستم دوباره بررسی شود. در اصل در پمپ آب همانند پمپ خلا قطعات و تجهیزات مختلفی وجود دارد که وجود ایراد در هر کدام از آن‌ها می‌تواند منجر به کاهش راندمان پمپ شود و باید به‌صورت مستمر بررسی شوند.
آزادسازی هوای محبوس شده در لوله‌کشی
یکی دیگر از مهم‌ترین دلایل عدم مکش پمپ آب محبوس شدن هوا در لوله‌کشی است که البته زیاد رایج نیست و شناسایی آن می‌تواند کار سخت و دشواری باشد. زمانی که لوله بالا و پایین برود نشان دهنده حبس هوا در آن است و هرچه اندازه لوله‌ها بزرگ‌تر باشد، فاصله بیشتر و مشکل وسیع‌تر خواهد شد. در حقیقت تله هوا در لوله‌کشی در حجم‌های کم اهمیت زیادی ندارد اما زمانی که این حجم افزایش پیدا کند می‌تواند جریان آب را مسدود کند و عملکرد پمپ آب را مختل نماید. برای حل این مشکل باید به لوله‌کشی و حلقه‌های بالا توجه ویژه‌ای داشت و دریچه‌های هوا را در بالاترین نقطه نصب کرد.
نصب مناسب سختی گیر آب
نصب نامناسب و معیوب بودن سختی گیر آب نیز می‌تواند یکی از دلایل مکش نامناسب پمپ آب باشد. در اصل سختی گیر باید بعد از تقویت‌کننده پمپ نصب شود. سختی گیرهای کم حجم می‌توانند عملکرد و راندمان پمپ را تحت تاثیر قرار داده و باعث عدم مکش آن‌ها شوند به همین دلیل نباید از سختی گیرهای کوچک و ارزان استفاده کرد. همچنین گاهی درجه فشار سختی گیر آب برای نصب پس از پمپ خیلی کم است و برای این رفع این مشکل باید حتماً از سختی گیرهایی با اندازه‌های استاندارد استفاده کرد. در زمان نصب سختی گیر باید با سازنده آن مشورت کرده و همچنین میزان افت فشار آب در نظر گرفته شود.
جمع‌بندی نهایی
فشار کم آب در ساختمان‌های مرتفع می‌تواند مشکلات و چالش‌های متعددی برای ساکنین ایجاد کند و یکی از مهم‌ترین دلایل آن عدم مکش پمپ‌های آب است که این مشکل می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. ایراد در سیستم لوله‌کشی، معیوب بودن قطعات پمپ، وجود هوا در لوله‌کشی، نصب نامناسب سختی گیر و … از مهم‌ترین دلایل مکش نکردن پمپ آب است که باید به‌صورت تخصصی بررسی و برطرف شوند.
