پمپ وکیوم یا پمپ خلأ از جمله تجهیزات بسیار کاربردی است که امروزه در صنایع مختلف مورد استفاده قرار گرفته و می‌تواند قابلیت‌ها و مزیت‌های متعددی داشته باشد. پمپ‌های وکیوم می‌توانند بر اساس پارامترها و فاکتورهای مختلفی همچون نحوه عملکرد، میزان فشار مکش، سرعت، نوع موتور محرک، سیستم خنک‌کننده، تعداد مراحل کار و … دسته‌بندی شده و تنوع بالایی داشته باشند. تنوع و تعدد بالای این تجهیزات باعث می‌شود که افراد در زمان خرید با چالش‌های متعددی مواجه شوند. در ادامه این مطلب به بررسی مهم‌ترین نکات در زمان خرید پمپ وکیوم پرداخته می‌شود.
پمپ وکیوم چیست؟
پمپ وکیوم، پمپ خلأ یا پمپ مکش در حقیقت وسیله‌ای است که می‌توان با استفاده از آن در یک محیط مشخص فشار منفی ایجاد کرد. این پمپ‌ها با تخلیه مولکول‌های گاز از یک محفظه آب‌بندی شده قادر به ایجاد یک خلأ نسبی بوده و فشاری کمتر از فشار محیط را به وجود می‌آورند. پمپ‌های وکیوم بر اساس فاکتورهای متعددی دسته‌بندی می‌شوند اما به صورت کلی به سه دسته اصلی پمپ وکیوم خشک، پمپ وکیوم رینگ روغن و پمپ وکیوم رینگ آب تقسیم خواهند شد و هر کدام از آن‌ها از ویژگی‌ها، قابلیت‌ها، مزایا و معایب منحصربه‌فردی برخوردار خواهند بود.
در زمان خرید پمپ وکیوم باید به چه نکاتی توجه کرد؟
کاربردهای متعددی که پمپ‌های وکیوم در بخش‌های صنعتی و غیر صنعتی دارند، باعث شده است که امروزه هزاران برند مختلف در سراسر جهان در حوزه تولید این تجهیزات فعالیت داشته باشند و تنوع و تعدد بالای محصولات می‌تواند موجب سردرگمی و چالش‌های مختلفی برای افراد در زمان خرید شود. در اصل امروزه حتی افراد متخصص و ماهر نیز در انتخاب یک پمپ وکیوم کاربردی و باکیفیت دچار چالش می‌شوند. برای خرید این پمپ‌ها باید به نکات مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
سطح خلأ پمپ و خلأ مورد نیاز پروژه
در حقیقت اولین و مهم‌ترین فاکتوری که در خرید پمپ‌های وکیوم باید در نظر گرفت، سطح خلأ آن‌ها و تناسب آن میزان خلأ مورد نیاز در پروژه است. پمپ‌های وکیوم به صورت کلی در چند سطح فشاری شامل خلأ کم، خلأ متوسط، خلأ بالا، خلأ بسیار بالا و خلأ خیلی شدید تولید می‌شوند و هر کدام می‌توانند برای پروژه‌های مختلفی مناسب باشند.
توجه به نوع پمپ
این پمپ‌ها بر اساس پارامترهای متعددی دسته‌بندی می‌شوند اما مهم‌ترین نکته در خرید آن‌ها تعیین نوع پمپ از نظر سیستم خنک‌کنندگی است. این پمپ‌ها می‌توانند شامل سه دسته پمپ وکیوم خشک، پمپ وکیوم رینگ روغن و پمپ وکیوم رینگ آب باشند و هر کدام از آن‌ها کاربردها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی دارند. به عنوان نمونه پمپ‌های روغنی در پروژه‌هایی که به خلأ عمیق‌تری نیاز دارند کاربردهای بیشتری داشته در حالی که پمپ‌های خشک برای محیط‌های خورنده مناسب‌تر هستند.
دبی یا سرعت پمپاژ
دبی پارامتری است که می‌تواند مشخص کند که پمپ وکیوم با چه سرعتی قادر به تخلیه گاز است. پمپ‌های وکیوم می‌توانند در دبی و سرعت‌های مختلفی وجود داشته باشند و طبیعتاً هرچه سرعت پمپاژ بالاتر باشد، پمپ می‌تواند کارایی و قیمت بیشتری نیز داشته باشد
میزان مکش پمپ وکیوم
حجم و میزان مکش پمپ خلأ فاکتور دیگری است که در زمان خرید حتماً باید مورد توجه قرار بگیرد. در اصل میزان مکش تعیین‌کننده کارایی و کاربردهای پمپ است و امروزه پمپ‌های خلأ می‌توانند بر اساس میزان مکش در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار داشته باشند:
- پمپ‌های دیافراگمی، پمپ‌های پیستونی و پمپ‌های خلأ که دارای مکش نهایی 0.2 تا 0.3 (mbar) می‌باشند.
- پمپ‌های مکش دوار vane که از مکش نهایی 1.5 تا 2 Torr برخوردار خواهند بود
- پمپ‌های مکش توربو مولکولی که از مکش نهایی تا 7.5 m bar برخوردارند.
نوع گاز و محیط استفاده از پمپ
همان‌طور که گفته شد پمپ‌های وکیوم به منظور تخلیه گازهای مختلف از محیط استفاده می‌شوند اما جنس و نوع گاز می‌تواند نقش پررنگی در انتخاب نهایی پمپ داشته باشد. هر کدام از انواع پمپ‌ها می‌توانند برای گازهای مختلفی مناسب باشند.
هرکدام از انواع پمپ‌های وکیوم می‌توانند در محیط‌های مختلف عملکرد متفاوتی داشته باشند و حتماً قبل از خرید باید شرایط و محیطی که در آن استفاده می‌شود کاملاً بررسی شود. هر محیط شرایط خاص خود را دارد و می‌تواند فشار متفاوتی به پمپ‌های مکش وارد کند بنابراین حتماً باید مواردی همچون حجم آلودگی‌ها، میزان گرما و تغییرات دمایی، حجم کار و خلأ مورد نیاز و … در نظر گرفته شوند.
میزان مصرف انرژی و عملکرد موتور
فاکتور دیگری که در زمان خرید پمپ وکیوم باید نظر گرفت، میزان مصرف انرژی آن‌ها است. این پمپ‌ها می‌توانند از موتورهای مختلفی همچون موتور برقی، موتور بنزینی و موتور دیزلی استفاده کنند که هر کدام مصرف متفاوت خواهند داشت و راندمان آن‌ها نیز متمایز از همدیگر می‌باشد.
عملکرد موتور می‌تواند تأثیر زیادی در راندمان نهایی پمپ‌ها داشته باشد و هر کدام از انواع پمپ‌ها می‌توانند ویژگی‌ها و مشخصات منحصربه‌فردی داشته باشند. نحوه عملکرد موتور، قدرت آن، میزان صدای تولید شده، نوع سوخت موتور، حجم مخزن پمپ و … حتماً باید بررسی شوند.
برند و شرکت تولیدکننده پمپ وکیوم
اگرچه ممکن است برندهای ناشناخته نیز پمپ‌های بسیار باکیفیت و مناسبی تولید کنند اما معمولاً برندهای معروف و شناخته شده کیفیت محصول بالاتری داشته و از اعتبار بیشتری نیز برخوردارند. در کل خرید از برندهای معتبر و شناخته شده می‌تواند مطمئن‌تر باشد چرا که این برندها از استانداردهای بهتر، خدمات پس از فروش مناسب‌تر و … برخوردارند. صنایع وکیوم پارس به عنوان اولین تولید کننده پمپ وکیوم دورانی رینگ مایع و اولین بلوئر جابجائی مثبت در ایران و با بیش از 40 سال سابقه در تولید انواع پمپ وکیوم، بلوئر و کمپرسور قدیمی ترین و بهترین تولیدکننده این صنعت به حساب می‌آید. همچنین این شرکت تنها نماینده رسمی بلوئر روبوسکی و بلوئر ارزن در ایران است.
هزینه‌های تعمیر و نگهداری
پمپ‌های وکیوم همچون هر وسیله دیگری دارای یک طول عمر مشخص بوده و بعد از مدتی نیازمند سرویس کردن و تعویض قطعات و تعمیر خواهند بود. در زمان خرید پمپ وکیوم باید به تمام این موارد توجه داشته و برآورد مناسبی از هزینه‌های تعمیر و نگهداری داشت.
طراحی، ظاهر و قیمت پمپ
هر کدام از انواع پمپ‌های وکیوم می‌توانند از یک طراحی خاص و منحصربه‌فرد برخوردار باشند و برای پروژه‌های مختلفی مناسب باشند به همین دلیل در زمان خرید حتماً باید به مواردی همچون نوع طراحی، ابعاد و اندازه و … توجه داشت. همچنین قیمت پمپ فاکتور بسیار مهمی است که در زمان خرید باید در نظر داشت. قیمت پمپ می‌تواند تعیین کننده میزان کیفیت، کارایی، طول عمر و سایر مشخصات باشد.
کاربردهای پمپ وکیوم
هر کدام از انواع پمپ‌ها به منظور استفاده در محیط‌های مخصوصی طراحی و ساخته شده و از مشخصات فنی منحصربه‌فردی برخوردارند و باید به این موارد توجه داشت. در اصل برای خرید پمپ وکیوم در صنایعی همچون پزشکی، بسته‌بندی، پالایشگاه‌ها، چاپ، ریخته‌گری، خودروسازی و … باید به کاربردهای پمپ توجه داشت
علاوه بر موارد گفته شده باید به نکات دیگری همچون نحوه نصب پمپ خلأ، حجم صدا و لرزش، مدت زمان گارانتی، تأثیر پمپ بر روی کاربرد، سازگاری شیمیایی پمپ مکش، فناوری‌های به‌کاررفته در پمپ و … نیز توجه داشت.
جمع‌بندی نهایی
پمپ‌های وکیوم از جمله تجهیزاتی هستند که در صنایع مختلف به منظور ایجاد فشار منفی و خلأ نسبی در محیط‌های آب‌بندی شده به کار می‌روند و می‌توانند از تنوع بالایی برخوردار باشند. در زمان خرید پمپ وکیوم باید به نکاتی همچون نوع پمپ، دبی یا سرعت پمپاژ، میزان مکش پمپ وکیوم، نوع گاز و محیط استفاده از پمپ، میزان مصرف انرژی و عملکرد موتور، برند و شرکت تولیدکننده پمپ وکیوم، هزینه‌های تعمیر و نگهداری، طراحی، ظاهر و قیمت پمپ، کاربردهای پمپ وکیوم و … توجه داشت.
