انتقال آب، کنترل فشار آب، کاهش هدر رفت آب و … از اهمیت بسیار زیادی در سیستم‌های آبرسانی برخوردارند و نقش تجهیزاتی همچون پمپ آب، منابع تحت فشار، بوسترپمپ‌ها و … در این فرآیندها انکارناپذیر است. بوسترپمپ‌ها در اصل تجهیزاتی هستند که می‌توانند فشار آب را افزایش داده و سطح دبی را بالا ببرند. بوستر پمپ‌ها همانند سایر تجهیزات سیستم آبرسانی می‌توانند تنوع بالایی داشته و از کاربردهای مختلفی برخوردار باشند. در ادامه مطلب به بررسی بوستر پمپ آبرسانی، کاربردها و مزیت‌ها، اجزا و همچنین نحوه خرید آن پرداخته می‌شود.
بوستر پمپ آبرسانی چیست؟
بوسترپمپ (Booster Pump) در حقیقت به مجموعه‌ای از چندین موتور پمپ آب گفته می‌شود که به شکل موازی به همدیگر متصل شده‌اند. این دستگاه می‌تواند به منظور افزایش فشار و دبی آب بکار می‌رود. واژه بوست (Boost) به معنی افزایش دادن، بالا بردن و بیشتر کردن است و عبارت بوستر پمپ نیز از این کلمه گرفته شده است و به علت به‌کارگیری این پمپ جهت افزایش و تقویت فشار آب نام‌گذاری شده است. در حقیقت زمانی که یک پمپ به‌تنهایی توانایی تأمین آب مورد نیاز یک پروژه، یک مجموعه و یک طرح را نداشته باشد استفاده از بوستر پمپ می‌تواند بهترین راه حل باشد.
به عبارت دیگر در سیستم‌های پمپاژ ثابت که دائماً میزان مشخصی آب به داخل لوله‌ها پمپاژ می‌گردد، ممکن است فشار آب داخل لوله‌ها ناگهان کم یا زیاد شود. لذا برای جلوگیری از آسیب رسیدن به لوله‌های آب، شیرآلات و احتمال قطعی آب در اثر نوسانات باید این افزایش و کاهش فشار آب کنترل شود و برای این کار از بوستر پمپ‌ها استفاده می‌شود.
مزیت‌ها و کاربردهای بوستر پمپ
بوسترپمپ‌ها همانند پمپ خلا و تجهیزات دیگر می‌توانند بر اساس فاکتورهای مختلفی دسته بندی شده و تنوع بالایی داشته باشند. از نظر نحوه عملکرد این تجهیزات به دو دسته بوستر پمپ دور ثابت و بوستر پمپ دور متغیر تقسیم می‌شوند و از نظر کاربرد نیز شامل سه دسته اصلی بوستر پمپ خانگی، آبرسانی و آتش‌نشانی می‌باشند. از مهم‌ترین کاربردهای بوستر پمپ می‌توان به مواردی همچون استفاده در خانه‌ها، مجتمع‌های مسکونی، ساختمان‌های تجاری، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، سیستم‌های آبیاری، سیستم‌های آبفا، صنایع و … اشاره کرد. از مهم‌ترین مزیت‌های بوستر پمپ‌ها نیز می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- افزایش میزان فشار و دبی آب
- بهبود عملکرد سیستم‌های آبیاری
- سازگاری با سیستم‌های مختلف
- کاهش ضریب خودآبی
- نصب و استفاده آسان
- حفظ تحت فشار بالا
- کاهش مصرف انرژی
- کاهش استهلاک کوپلینگ و قطعات متحرک الکتروپمپ‌ها
- حذف ضربه قوچ در شبکه مصرفی
- هزینه تعمیر و نگهداری پایین
- قابلیت سرویس در حین کار
- وجود پمپ رزرو و عدم قطعی آب در مواقع سرویس و تعمیر پمپ آب در حال کار و …
اجزای اصلی بوستر پمپ آبرسانی و وظایف آنها
همانطور که گفته شد بوسترپمپ مجموعه‌ای از پمپ‌های متصل به هم به صورت موازی است که برای تنظیم فشار و دبی آب استفاده شده و می‌تواند مزایا و کاربردهای متعددی داشته باشد. این سیستم‌ها همانند انواع تجهیزات دیگر آبرسانی می‌تواند شامل اجزا و قطعات مختلفی باشد که هر کدام وظایف جداگانه‌ای دارند. از جمله مهم‌ترین و اصلی‌ترین قطعات بوستر پمپ می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
الکتروموتور
الکتروموتور به‌عنوان مهم‌ترین قطعه بوستر پمپ شناخته می‌شود و با نام دینام نیز شناخته می‌شود. این قطعه در حقیقت عامل اصلی حرکت محور و پروانه پمپ بوده و نیروی مورد نیاز برای انتقال آب را تأمین می‌کند.
پمپ
پمپ هم عامل اصلی گردش و به جریان انداختن سیال شناخته می‌شود و نقش مهمی در بوستر پمپ دارد. این قطعه باید از قطر مناسب و هد کافی برخوردار باشد تا بتواند جریان آب را تنظیم کند.
مکش بوستر پمپ
قسمت مکش بوستر پمپ نیز از جمله قطعات مهم آن به شمار می‌رود که خود شامل اجزا و قطعات مختلفی است. این قسمت وظیفه دارد که آب را به داخل مجموعه بوستر پمپ بکشد.
دهش بوستر پمپ
نقطه مقابل بخش مکش در بوستر پمپ‌ها بخش مکش پمپ است. این بخش نیز با استفاده از اتصالات و شیرآلات مختلف به شبکه مصرف اتصال پیدا کرده و آب را از داخل بوستر پمپ به بیرون انتقال می‌دهد.
تابلوی برق و کنترل
تابلوی برق از دیگر اجزای بوستر پمپ است که وظیفه دارد اجزای مکانیکی موجود در سیستم بوستر پمپ را کنترل کند و به هماهنگی بین آنها کمک نماید. تابلوی برق در حقیقت از مهم‌ترین بخش‌های بوستر پمپ است و باید به شکل دقیق طراحی شود تا عملکرد سیستم دچار اختلال نشود.
مانومتر
یکی دیگر از قطعات مهم و کاربردی بوستر پمپ مانومتر است که وظیفه دارد فشار ورودی دستگاه را اندازه‌گیری کند و میزان خروجی سیال از سیستم را ارزیابی نماید. این قطعه می‌تواند فشار هر کدام از پمپ‌های به کار رفته در سیستم آبرسانی را به نمایش در بیاورد.
مخزن دیافراگمی
یکی از مهم‌ترین خواص و ویژگی‌های آب، عدم تمرکز پذیری آن است و به همین دلیل فشار آب باید به طور دائمی در سیستم ثابت باقی بماند و سپس آب با فشار تأمین شده توسط پمپ گردش درآید. برای این کار در مجموعه بوسترپمپ‌ها از مخزن دیافراگمی استفاده می‌شود. این مخزن همچنین می‌تواند آب را با فشار مشخصی ذخیره کند.
پرشر سوئیچ
این قطعه موظف است که فشار مورد نیاز و حداکثر و حداقل آن را کنترل کند. پرشر سوئیچ نقش پررنگی در بوستر پمپ دارد و می‌تواند محدوده و بازه مجاز برای فشار کاری دستگاه را تعین و مشخص نماید.
ترانسمیتر
این قطعه بیشتر در بوسترپمپ‌هایی وجود دارد که از نوع دور متغیر می‌باشند. وظیفه ترانسمیتر ثابت نگه‌داشتن فشار آب و کنترل کردن آن است
کوپلینگ بوستر پمپ
در تعدادی از موارد پمپ‌های به کار رفته در مجموعه بوستر پمپ و الکتروموتور آنها با سیستم کوپلینگ خارج از پمپ کوپله نشده‌اند و به همین دلیل از کوپلینگ استفاده می‌شود. این قطعه باید اندازه‌ای متناسب با قطر شافت الکتروموتور و پمپ داشته باشد در غیر اینصورت نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد.
شاسی در بوستر
شاسی بوستر پمپ در اصل مانند نخ تسبیح عمل کرده و تمامی اجزای مجموعه بوستر را در یک راستا منظم می‌کند. تمامی پمپ‌ها و اجزای مختلف بوستر پمپ بر روی شاسی نصب می‌شوند و به یکپارچگی و یکدستی می‌رسند. این قطعه می‌تواند از ارتعاشات و لرزش قطعات مختلف بوستر جلوگیری کرده و به افزایش راندمان آن کمک نماید.
راهنمای خرید بوستر پمپ آبرسانی
با توجه به کاربردهای متعدد پمپ آب، بوستر پمپ‌ها و تجهیزات آبرسانی دیگر، امروزه شرکت‌ها و برندهای متعددی در این حوزه فعالیت داشته و محصولات متعددی تولید می‌کنند و همین امر باعث می‌شود چالش‌های متعددی در زمان خرید برای افراد ایجاد شود. به صورت کلی برای خرید بوسترپمپ‌ها باید به نکات و فاکتورهای متعددی توجه داشت که مهم‌ترین آنها به شرح زیر هستند:
توجه به نوع بوستر پمپ
بوسترپمپ‌ها از نظر طراحی و کارایی انواع مختلفی دارند. همانطور که گفته شد پوسترهای دور متغیر و پوستر های دور ثابت هر کدام ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی داشته و برای استفاده‌های مختلفی به کار می‌روند. همچنین بوستر پمپ های می‌توانند آبرسانی، آتش‌نشانی و خانگی باشند که هر کدام می‌توانند استفاده‌های متعددی داشته باشند.
میزان مصرف انرژی
یکی از مهم‌ترین نکاتی که در زمان خرید بوستر پمپ باید به آن توجه داشت میزان مصرف سیستم است. در بوسترپمپ‌ها ممکن است از انواع مختلفی از پمپ‌های آب استفاده شده باشد و هر کدام از آنها می‌توانند میزان مصرف متفاوتی داشته باشند. همچنین منبع تغذیه بوستر پمپ ها ممکن است متفاوت باشد و از موتورهای برقی، موتور دیزلی و … استفاده کنند.
برند و شرکت تولیدکننده
تنوع و تعدد محصولات در بازار امکان سوءاستفاده و کلاهبرداری افراد سودجو را بسیار بیشتر کرده است به همین دلیل در زمان خرید بوستر پمپ و هر وسیله صنعتی دیگر باید به برند سازنده آن توجه ویژه‌ای داشت. توصیه می‌شود که از خرید محصولات برندهای ناشناخته پرهیز شود و حتی‌الامکان از برندهای معتبر و باسابقه خرید انجام گردد.
محیط استفاده از بوستر پمپ
بوستر پمپ‌ها تنوع بالایی دارند و هرکدام می‌توانند قابلیت‌ها و راندمان‌های مختلفی در محیط‌های گوناگون داشته باشند به همین دلیل قبل از خرید باید شرایط محیط استفاده از آن بررسی شود. هر محیط می‌تواند از نظر دما، آلودگی و … شرایط خاصی داشته باشد که بر روی عملکرد کلی بوستر پمپ تأثیر خواهند گذاشت.
توجه به فشار و دبی مورد نیاز
طبیعتاً بوسترپمپ‌ها همانند پمپ‌ها، کمپرسورها و … می‌توانند ظرفیت و قدرت‌های متفاوتی داشته باشند. در زمان خرید بوستر پمپ باید به میزان فشار و دبی مورد نیاز توجه شود و متناسب با آن اقدام به خرید نمود.
نصب و راه‌اندازی
بوستر پمپ باید از نظر ابعاد و اندازه به‌گونه‌ای باشد که به سادگی قابل نصب باشد و راه‌اندازی آن نیز به سرعت انجام شود.
هزینه‌های تعمیر و نگهداری
بوستر پمپ ها دارای یک طول عمر مشخص هستند و از قطعات مصرفی مختلفی برخوردارند بنابراین لازم است که در زمان خرید به هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن توجه شود.
طراحی و ظاهر بوستر پمپ
امروزه بوستر پمپ ها در طراحی‌ها و ابعاد مختلفی تولید شده و هر کدام از آنها می‌توانند در صنایع و مشاغل مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. برای خرید این تجهیزات حتماً باید به نوع طراحی و مشخصات ظاهری آن توجه داشت
نوع موتور پمپ و عملکرد آن
همانطور که گفته شد موتور پمپ مهم‌ترین و اصلی‌ترین قطعه آن به شمار می‌رود و کیفیت و جنس آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در زمان خرید بوستر پمپ باید به مشخصات و ویژگی‌های اصلی موتور توجه شود و عواملی مانند نحوه عملکرد موتور، قدرت آن، میزان صدای تولید شده، نوع سوخت موتور، حجم مخزن پمپ و … بررسی گردد.
قیمت
قیمت بوستر پمپ در حقیقت می‌تواند نشان از کیفیت، کارایی، طول عمر و سایر مشخصات آن داشته باشد و حتماً باید به آن توجه ویژه‌ای داشت. البته قیمت بوستر پمپ می‌تواند تحت تأثیر فاکتورهای متعددی باشد.
- علاوه بر موارد گفته شده در زمان خرید بوستر پمپ آبرسانی لازم است که به موارد دیگری همچون استانداردهای تولید، مدت زمان گارانتی، میزان آلودگی های صوتی، فناوری‌های و آپشن های به کار رفته در سیستم، میزان سازگاری با محیط زیست و … توجه داشت.
قیمت بوستر پمپ
بوستر پمپ ها از تنوع بالایی برخوردار هستند و نمی‌توان به صورت دقیق و مشخص قیمتی برای آنها عنوان کرد. از جمله مهم‌ترین فاکتورهای موثر در قیمت بوستر پمپ ها می‌توان به نوع بوستر پمپ، ویژگی‌ها و قابلیت‌های آن، مشخصات فیزیکی، برند و شرکت سازنده، مدت زمان گارانتی، کیفیت ساخت، قدرت و ظرفیت و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
بوستر پمپ مجموعه‌ای از چندین موتور پمپ آب است که به صورت موازی به همدیگر متصل شده و وظیفه تامین فشار و دبی آب را بر عهده دارد. این تجهیزات انواع مختلفی داشته و از اجزای متعددی همچون الکتروموتور، پمپ ، مکش بوستر پمپ، جهش بوستر پمپ، تابلوی برق و کنترل ، مانومتر، مخزن دیافراگمی، پرشر سوئیچ ، ترانسمیتر و … تشکیل شده‌اند.
