کمپرسورهای هوا از جمله تجهیزات بسیار کاربردی هستند که در صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این تجهیزات بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون فشار مکش، دهش و ظرفیت، سرعت، تعداد مراحل کار، نوع موتور محرک، نحوه عملکرد و … دسته‌بندی می‌شوند. کمپرسور پیستونی نوعی کمپرسور رفت‌وبرگشتی و جابجایی مثبت است که هوا در آن از طریق سیلندرها فشرده خواهد شد. این کمپرسورها می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند و از نظر عملکرد، ظرفیت، ساختار، نوع منبع انرژی و … متفاوت باشند. در ادامه مطلب به بررسی نقشه سیم کشی پمپ باد و نحوه اتصال کمپرسور پیستونی سه فاز به تابلو برق پرداخته خواهد شد.
کمپرسور پیستونی و نحوه عملکرد آن
کمپرسور پیستونی یکی از کمپرسورهای جابجایی مثبت است که به‌صورت رفت‌وبرگشت عمل می‌کند. در اصل این کمپرسور با کمک یک پیستون و سیلندر محور میل‌لنگ می‌تواند هوا را فشرده کند. مرحله اول کار این کمپرسور، مرحله مکش است که در آن میل‌لنگ‌ها شروع به حرکت کرده و سپس پیستون‌ها درون سیلندر حرکت خود را شروع کرده و همزمان با این حرکت‌ها شیر ورودی کمپرسور باز خواهد شد. مجموعه این فعالیت‌ها باعث می‌شوند که در داخل محفظه سیلندر خلا تشکیل شده و مکش هوا از شیر ورودی دستگاه برگردد. در مرحله دوم و فشرده‌سازی هوا بعد از تکمیل شدن حرکت پیستون و رسیدن به پایین‌ترین حد ممکن، حرکت به سمت بالا آغاز شده و در این حالت شیر ورود و خروج سیلندر بسته می‌شود و در نهایت حرکت پیستون به افزایش دما و فشار هوا منجر خواهد شد. در مرحله سوم نیز بعد از رسیدن دما و فشار به یک میزان مشخص شیر خروجی سیلندر باز شده و گاز با فشار بالا به بیرون منتقل می‌شود.
راه‌اندازی کمپرسور باد پیستونی
نحوه نصب و راه‌اندازی کمپرسور هوا از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند نقش مؤثری در عملکرد و راندمان آن داشته باشد. برای راه‌اندازی و نصب این دستگاه باید به نقشه سیم کشی پمپ باد، تراز بودن سطح، عدم وجود آلودگی، دسترسی به پمپ و سرویس کردن آن و … توجه شود. برای راه‌اندازی این کمپرسورها باید توجه داشت که کمپرسور به محل مصرف هوای فشرده نزدیک باشد. هرچقدر فاصله کمپرسور تا محل مصرف بیشتر باشد میزان افت فشار در سیستم لوله‌کشی بیشتر خواهد شد. همچنین باید به جهت چرخش فلکه کمپرسور دقت شود و باید به طرفی باشد که باد فلکه به سیلندر خورده و آن را خنک کند.
برای راه‌اندازی کمپرسورهای تک فاز فقط کافی است دو شاخه برق دستگاه را به پریز وصل کرده و کلید اتومات را در حالت ۱ قرار داد. در این حالت هرگاه عقربه درجه باد به کمتر از ۶ bar رسید کمپرسور به‌صورت اتوماتیک روشن می‌شود و فشار هوای مخزن بالا خواهد رفت و هرگاه فشار به ۸ bar رسید کمپرسور به‌صورت اتوماتیک خاموش خواهد شد.
کمپرسورهای پیستونی خصوصاً کمپرسورهای دارای ظرفیت‌های بالاتر از 350 لیتر دارای الکتروموتورهای 3 فاز هستند و نصب و راه‌اندازی آن‌ها نیز متفاوت است. الکتروموتورهای سه فاز در مقابل نوسانات ولتاژ برق آسیب‌پذیر هستند به همین دلیل بهتر است که از تابلو برق‌های مخصوص و مجهز به کنترل فاز برای آن‌ها استفاده کرد. سیستم و نقشه سیم کشی پمپ باد پیستونی 3 فاز با کمپرسورهای تک فاز متفاوت است و اصلی‌ترین اشتباه در نصب این کمپرسورها وصل شدن مستقیم برق سه رشته ورودی به کلید اتوماتیک کمپرسور است. در این حالت حتی اگر تابلو برق اصلی کارخانه مجهز به کنترل فاز باشد، در صورت ایجاد اتصالی در پلاتین‌های کلید اتوماتیک برق به‌صورت دو فاز وارد الکتروموتور شده و باعث سوختن موتور خواهد شد و عملاً تابلو برق هیچ کاربردی نخواهد داشت.
روش صحیح اتصال کمپرسور پیستونی سه فاز به تابلو برق
همان‌طور که گفته شد وصل کردن مستقیم برق سه رشته ورودی به کلید اتوماتیک کمپرسور پیستونی 3 فاز یک اشتباه بزرگ است و می‌تواند منجر به سوختن آن شود. نصب و راه‌اندازی این کمپرسورها همانند بلوئر هوا باید بر اساس شرایط و استانداردهای مخصوص باشد. به‌صورت کلی برای اتصال کمپرسور پیستونی 3 فاز به تابلو برق می‌توان طبق مراحل زیر عمل کرد
- در مرحله اول باید با استفاده از یک کابل برق دو رشته، اتصال بین کلید اتوماتیک (کلید تنظیم فشار کمپرسور) و ترمینال فرمان تابلو برق را برقرار نمود.
- در مرحله دوم باید با استفاده از یک کابل برق سه رشته، الکتروموتور کمپرسور را به کنتاکتور تابلو برق متصل نمود. باید توجه داشت که در این روش از اتصال نباید رشته سیم از الکتروموتور به کلید اتوماتیک کمپرسور متصل باشد.
- در مرحله سوم نیز باید یک کابل برق چهار رشته از تابلو تقسیم کارخانه وارد تابلو برق نموده و سه رشته فاز را به کلید مینیاتوری تابلو برق متصل کرده و یک رشته سیم نول را به ترمینال آبی زیر کلید مینیاتور متصل نمود.
جمع‌بندی نهایی
کمپرسورهای پیستونی 3 فاز از جمله کمپرسورهای کاربردی هستند که از ظرفیت بالایی برخوردارند و می‌توانند کاربردهای متعددی داشته باشند. سیستم نقشه سیم کشی پمپ باد پیستونی به‌گونه‌ای است که باید به نوع منبع انرژی آن توجه شود. برای اتصال کمپرسور پیستونی 3 فاز به تابلو برق باید به نکات استاندارد و ایمنی توجه شود تا از بروز آسیب و خسارت در آن جلوگیری شود.
