زیباسازی شهرها از جمله مهم‌ترین نکاتی است که امروزه به شدت مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از پارک‌ها، میدان‌ها، باغ‌ها، تالارها، رستوران‌ها، مجتمع‌های تجاری، مکان‌های تفریحی و خدماتی و … از المان‌های مختلفی استفاده می‌کنند. آبنماها از رایج‌ترین المان‌های زیباسازی هستند که امروزه در بسیاری از مکان‌ها و محیط‌های مختلف استفاده شده و در طرح و شکل‌های مختلفی اجرا می‌شوند. در حقیقت ایده طراحی آبنما از دل طبیعت آمده و بر اساس آبشارها، محل عبور رودخانه‌ها، برخورد آب ساحل به سنگ‌های ساحل و … اجرا می‌شود و می‌تواند علاوه بر زیبایی محیط، احساس خوشایندی به افراد انتقال بدهد. در ادامه مطلب به بررسی کامل آبنما و انواع آن پرداخته می‌شود.
آبنما (Fountains) چیست؟
واژه آبنما در اصل از دو بخش آب و نما تشکیل شده که به شکل و ظاهر آب اشاره می‌کند. آبنماها در اصل سازه‌های صنعتی و مصنوعی هستند که با برخورداری از تجهیزاتی همچون پمپ آب، لوله و … از زیبایی آب استفاده کرده و باعث زیبایی و جذابیت محیط می‌شوند. به صورت کلی هر نمای منظم و غیر منظم، ریزش و فوران، فراز و فرود از آب که به صورت مداوم رخ‌نمایی می‌کند، یک نوع آبنما خواهد بود. امروزه انواع مختلفی از آبنماها در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. آبنما علاوه بر نمایش رقص آب، صدای دل‌نشین ریزش آب را نیز به همراه دارد که به جذابیت و حس آرامش آن کمک خواهد کرد.
انواع آبنماها
پیشرفت علوم و تکنولوژی‌های مختلف و همچنین خلاقیت بالای افراد باعث شده است که امروزه انواع مختلفی از آبنماها در محیط‌های مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. در اصل آبنما می‌تواند همانند پمپ وکیوم و هر وسیله دیگر بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی دسته‌بندی شود. اگرچه آبنما را می‌توان بر اساس فاکتورهای مختلف دسته‌بندی کرد اما به صورت کلی به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می‌شوند. آبنماهای داخلی به آبنماهایی گفته می‌شوند که در داخل منازل، هتل‌ها، باغ تالارها و … اجرا می‌شوند و معمولاً اندازه‌های کوچکی دارند. آبنماهای خارجی نیز معمولاً در میدان‌ها، پارک‌ها و محیط‌های بیرون ساخته می‌شوند. به صورت کلی آبنماها بر اساس نحوه اجرا شامل چند دسته هستند که به شرح زیر می‌باشند:
آبنماهای کفی
آبنماهای کفی به نوعی از آبنماها گفته می‌شوند که بر روی زمین طراحی شده و میتوانند در مدل‌ها و ابعاد مختلفی و به شکل داخلی و خارجی اجرا شوند. این نوع از آبنماها معمولاً از قطعات و تجهیزات از پیش‌ساخته مانند قطعات بتنی و سرامیکی ساخته می‌شوند و میتوانند به صورت تک فواره یا چند فواره باشند. این نوع از آبنماها زیبایی قابل توجهی دارند هرچند که می‌توان با استفاده از نورپردازی زیبایی آن را بیشتر کرد. در این آبنماها محلی برای تجمع آب تعبیه می‌شود و آب توسط پمپ دوباره به چرخه آبشار بر میگردد.
آبنماهای آبشاری
یکی از رایج‌ترین آبنماها، آبنماهای آبشاری هستند که محبوبیت بالایی داشته و میتوانند در محیط‌های داخلی و خارجی کاربرد داشته باشند. در این آبنماها نیز می‌تواند از یک تا چند فواره استفاده کرد. آبنماهای آبشاری میتوانند در کف زمین و یا به صورت دیواری اجرا شوند. هر کدام از آبنماهای آبشاری میتوانند از تعدادی فواره ساخته شوند و چنانچه در ساخت آن‌ها از روش پله‌ای استفاده شود، آب با رسیدن به پله‌ها از آن‌ها خارج می‌شود.
آبنماهای دیواری
آبنماهای دیواری نیز از جمله آبنماهایی هستند که مخصوص محیط‌های داخلی هستند و در ادارات، منازل، مجتمع‌ها و … استفاده می‌شوند. این نوع از آبنماها از قطعات پیش‌ساخته تولید می‌شوند و بر روی دیوارها نصب خواهند شد به همین دلیل سرعت اجرای آن‌ها بالا می‌باشد. آبنماهای دیواری میتوانند انواع مختلف و مدرنی داشته باشند و از فواره‌های یک‌تکه استفاده می‌کنند. در اجرای این آبنماها و برای زیبایی بیشتر در قسمت پایین آن معمولاً طرح حوض مانندی اجرا شده و اطراف آن را با گیاهان تزئین می‌کنند. در این آبنماها همچنین می‌توان از پمپ آب خانگی برای به گردش در آوردن آب استفاده کرد.
آبنماهای بدون حوض
آبنماهای بدون حوض از دیگر آبنماهایی هستند که شباهت بالایی به آبنمای دیواری دارند و میتوانند بر روی دیوارها نصب شوند. این نوع از آبنماها بیشتر برای دکوراسیون داخلی منازل به کار می‌رود و مهم‌ترین مزیت آن نداشت حوض است و هیچ‌گونه آبی در آن جمع نمی‌شود. آبنماهای بدون حوض میتوانند در ابعاد مختلفی ساخته شوند و آب از مجراهای کوچک به خارج سرازیر می‌شوند و دوباره از طریق مخزن آبی که در زیر آن مخفی است به چرخش درمی‌آید. میزان تبخیر آب در این آبنماها بسیار کم است و آبنما از یک مجرای کوچک برخوردار است و می‌توان از نوارهای رنگی نیز برای زیبایی بیشتر آن بهره برد.
آبنماهای مستقل
آبنماهای مستقل با نام آبنمای سرخود نیز شناخته می‌شوند و معمولاً در ابعاد و اندازه‌های کوچکی تولید می‌شوند و در ساخت آن‌ها از موادی همچون سنگ، سرامیک، سفال و … استفاده می‌شود. در این نوع آبنما آب به‌طور خودکار و بدون نیاز به نیروی مولد از دهانه یا مجرای خروجی خارج خواهد شد و نصب آن‌ها بسیار راحت است و افراد عادی نیز قادر به نصب و اجرای آن خواهند بود.
انواع آبنما از نظر زاویه فواره آب
از دیگر فاکتورهایی که در دسته‌بندی آبنماها موثر هستند زاویه فواره آب است و بر همین اساس آبنماها میتوانند انواع مختلفی همچون آبنمای جوشان (Spouting Fountains) با زاویه فواره 90 درجه، آبنمای آرام که به صورت رها کردن آب از نازل افقی که به سمت جاذبه زمین یک هلال می‌سازد ساخته می‌شود، آبنمای ریزش که آب به شکل سقوط آزاد ریخته می‌شود، آبنمای غیب شونده یا بی‌پایان (Endless Fountains)، آبنمای آبشاری (Cascading Fountains) و آبنمای دیواری (Wall Fountains) داشته باشند. هر کدام این آبنماها با توجه به ویژگی‌هایی که دارند میتوانند در محیط‌های مختلفی استفاده شوند.
انواع آبنما از نظر جنس مواد سازنده
همان‌طور که گفته شد در تولید آبنماها همانند پمپ وکیوم آبی از مواد و متریال های مختلفی استفاده می‌شود و هر کدام میتوانند ویژگی‌ها، مزیت‌ها و قابلیت‌های ویژه‌ای داشته باشند. از رایج‌ترین مواد در ساخت آبنماها می‌توان به سنگ، فلزات، سرامیک، فایبرگلاس، پلاستیک، بتن، سفال و … اشاره کرد.
انواع آبنما از نظر نوع نازل و شکل فواره آب
یکی دیگر از مهم‌ترین فاکتورهایی که در دسته‌بندی آبنماها مورد استفاده قرار می‌گیرد نوع نازل و شکل فواره‌های آب است و بر همین اساس آبنماها میتوانند انواع مختلفی داشته باشند که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- آبنماهای دارای نازل کرتین و قوسی
- آبنماهای دارای نازل پرده آب شوتر (واترفال)
- آبنماهای دارای نازل واتر استاپ نی ریز
- آبنماهای دارای نازل حلزونی (فیدان)
- آبنماهای دارای نازل طبقاتی گل
- آبنماهای دارای نازل طبقاتی ثابت
- آبنماهای دارای نازل طبقاتی تنظیم شونده
- آبنماهای دارای نازل نمکدانی
- آبنماهای دارای نازل قاصدکی
- آبنماهای دارای نازل کسکید حجمی
- آبنماهای دارای نازل حجمی پفکی
- آبنماهای دارای نازل قل زن حجمی
- آبنماهای دارای نازل بادبزنی
- آبنماهای دارای نازل‌های پنجه ایی
- آبنماهای دارای نازل کومت تک زن و بلند زن
- آبنماهای دارای نازل اگزوزی
- آبنماهای دارای نازل جت هواخور
- آبنماهای دارای نازل حبابی
- آبنماهای دارای نازل گل لاله
- آبنماهای دارای نازل‌های کنترل
هزینه اجرای آبنما
همان‌طور که گفته شد آبنماها به دلیل زیبایی و جذابیت بالا و همچنین ایجاد حس آرامش امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند و در محیط‌های داخلی و خارجی اجرا می‌شوند. هزینه اجرای آبنماها همانند هزینه خرید بلوئر می‌تواند تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل نوع آبنما، نوع مصالح مورد استفاده در تولید آن‌ها، آپشن ها و امکانات آبنما مانند نورپردازی، سایز و ابعاد آبنما، محل اجرای آبنما، تعداد آبنماها و …هستند.
آبنما به هر نمای منظم و غیر منظم، ریزش و فوران، فراز و فرود از آب که به صورت مداوم رخ‌نمایی می‌کند گفته می‌شود و می‌تواند بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون سایز و ابعاد، محل اجرا، نوع مواد به کار رفته در تولید آن، نوع نازل ها و شکل فواره‌ها و … دسته‌بندی شود.
