پمپ‌های خلأ از کاربردی‌ترین تجهیزاتی هستند که قادر هستند با مکش و تخلیه گازها از محیط، فشاری کمتر از فشار اتمسفر ایجاد کنند. یکی از مهم‌ترین فاکتورها در نگهداری و استفاده از پمپ‌های وکیوم رینگ روغنی، سرویس مستمر و تعویض روغن آن‌ها در زمان مناسب است. روغن پمپ وکیوم می‌تواند نقش بسیار پررنگی در عملکرد و راندمان این دستگاه‌ها داشته باشد به همین دلیل انتخاب و تعویض مناسب آن از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه مطلب به بررسی جایگزین روغن وکیوم و بهترین زمان آن و همچنین ویژگی‌های روغن وکیوم پرداخته خواهد شد.
روغن وکیوم چیست و چه وظایفی دارد؟
روغن پمپ خلأ نوعی روان کننده است که برای بهبود عملکرد پمپ‌های وکیوم رینگ روغنی به کار رفته و می‌تواند راندمان آن‌ها را افزایش بدهد. این روغن وظایف متعددی دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر هستند:
- روغن پمپ وکیوم وظیفه آب‌بندی قطعات مختلف پمپ و جلوگیری از سایش و اصطکاک آن‌ها را بر عهده دارد
- این روغن برای روان کاری و عملکرد راحت‌تر اجزا و قطعات داخلی پمپ مناسب است
- روغن وکیوم حرارت و دمای بالای پمپ را دریافت کرده و از افزایش دمای قطعات جلوگیری می‌کند.
- از ورود هوا و سایر گازها، گرد و غبار و آلودگی‌های مختلف به پمپ جلوگیری می‌کند و مانع نشت هوا به داخل پمپ می‌گردد.
- از قطعات داخلی پمپ در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی و … جلوگیری کرده و میزان سروصدای پمپ را کاهش می‌دهد.
بهترین روغن پمپ وکیوم
همان‌طور که گفته شد جایگزین روغن وکیوم می‌تواند نقش پررنگی در بهبود عملکرد پمپ و افزایش طول عمر قطعات آن داشته باشد اما انتخاب روغن مناسب و باکیفیت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌های بهترین روغن وکیوم می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
برخورداری از گرانروی و ویسکوزیته بالا
دانسیته و گرانروی روغن وکیوم مهم‌ترین فاکتوری است که باید به آن توجه داشت چرا که دانسیته می‌تواند تعیین‌کننده تمامی خصوصیات و ویژگی‌های روغن باشد. میزان تحمل دما، میزان ناخالصی‌ها، میزان مقاومت در برابر فشار و … همگی تحت تأثیر میزان دانسیته روغن پمپ وکیوم خواهند بود.
درصد خلوص بالا
خلوص بالا نیز از جمله مهم‌ترین فاکتورهایی هستند که در جایگزین روغن وکیوم و انتخاب آن باید مورد توجه قرار بگیرد. وجود هرگونه ناخالصی در روغن می‌تواند باعث آسیب‌دیدگی قطعات پمپ، افت راندمان و کاهش طول عمر کلی سیستم شود.
مقاومت بالا در برابر دما و فشار
روغن وکیوم باید توان مقاومت بالایی در برابر فشار و دما داشته باشد چرا که پمپ وکیوم ممکن است در شرایط مختلف و تحت فشار کار کرده و دمای آن بیشتر از حالت نرمال افزایش پیدا کند. روغن باید به خوبی این موارد را تحمل کرده و دمای کلی پمپ را کاهش دهد.
برخورداری از چسبندگی و پوشش مناسب
چسبندگی و پوشش دهی روغن نیز از فاکتورهای مهم در انتخاب آن است و هر چقدر روغن از چسبندگی و پوشش دهی بیشتری برخوردار باشد، بیشتر و بهتر از قطعات داخلی پمپ محافظت می‌کند. در حقیقت یک لایه نازک از روغن بر روی قطعات داخلی پمپ قرار می‌گیرد و مانع از خوردگی، اصطکاک، داغی و آسیب‌دیدگی آن‌ها می‌شود.
امکان استفاده در شرایط مختلف
پمپ‌های وکیوم از تجهیزات صنعتی به شمار می‌روند و ممکن است در انواع محیط‌های آلوده به گاز، محیط‌های گرم و شرجی، محیط‌های خشک، محیط‌های اشتعال‌پذیر و … استفاده شوند و روغن مورد استفاده در این پمپ‌ها نیز باید قابلیت استفاده در محیط‌های مختلف را داشته باشد.
سمی نبودن و نداشتن خطرات انسانی
یکی دیگر از مهم‌ترین ویژگی‌های روغن وکیوم، سازگاری آن با محیط زیست و نداشتن خطرات جانی برای افراد. است. در اصل افراد در زمان تعویض روغن پمپ وکیوم ممکن است با آن در تماس باشند و روغن نباید سمی باشد و هیچ خطری برای فرد ایجاد کند.
تشخیص زمان تعویض روغن پمپ وکیوم
به صورت کلی برای تشخیص زمان تعویض روغن پمپ وکیوم لازم است که به نکات و فاکتورهای مختلفی توجهی داشت. هرکدام از انواع پمپ‌های وکیوم بر اساس محیط استفاده، شرایط استفاده، سایز و اندازه، حجم و ظرفیت و … می‌توانند در زمان‌های متفاوتی نیاز به تعویض روغن پیدا کنند. از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین زمان جایگزین روغن وکیوم می‌توان به مواردی زیر اشاره داشت:
- پمپ وکیوم روغنی بیشتر از 100 ساعت کار کرده باشد حتماً باید روغن آن تعویض شود هرچند که گاهی لازم است که در زمان‌های کمتر از 100 ساعت نیز اقدام به تعویض آن نمود.
- چنانچه روغن پمپ وکیوم دچار آلودگی شده باشد حتماً باید تعویض شود در غیر اینصورت می‌تواند باعث آسیب و خسارت قطعات مختلف پمپ و افزایش دمای آن و نهایتاً سوختگی پمپ شود.
- چنانچه میزان دانسیته و تراکم روغن عوض شده باشد حتماً باید اقدام به تعویض آن کرد چرا که دانسیته روغن میزان مقاومت آن در برابر فشار، دما و … را تعیین می‌کند.
- چنانچه پمپ وکیوم برای مدتی طولانی خاموش بوده است، قبل از روشن کردن باید روغن آن را تعویض کرد چرا که کهنه شدن روغن حتی بدون کار کردن می‌تواند باعث اختلال و آسیب قطعات مختلف پمپ شود.
- فاکتور دیگری که تعیین‌کننده زمان تعویض جایگزین روغن وکیوم است افزایش میزان سروصدا و آلودگی‌های صوتی پمپ است.
- زمانی که راندمان پمپ کاهش پیدا کرده و میزان فشار اسمی آن افت داشت حتماً باید روغن پمپ تعویض شود.
جمع‌بندی نهایی
پمپ‌های وکیوم رینگ روغنی کاربردهای صنعتی، غیر صنعتی و نیمه صنعتی متعددی دارند و وظیفه خنک سازی، روان سازی و محافظت از آن‌ها بر عهده روغن وکیوم خواهد بود. تعویض و جایگزین روغن وکیوم اهمیت بالایی در بهبود راندمان و افزایش کارایی پمپ خواهد داشت. روغن وکیوم باید دارای ویژگی‌هایی همچون دانسیته بالا، چسبندگی زیاد، عدم سمیت، خلوص بالا و … باشد. از جمله مهم‌ترین نشانه‌های نیاز به تعویض روغن پمپ وکیوم می‌توان به تعداد ساعات کارکرد زیاد، خاموشی طولانی مدت پمپ، آلودگی صوتی و سروصدای ناهنجار، افت فشار پمپ، آلودگی یا تغییر رنگ روغن، تغییر دانسیته و … اشاره داشت.
