پمپ وکیوم یا پمپ خلا (Vacuum Pump) دستگاهی است که با تخلیه مولکول‌های گاز از یک محفظه آب‌بندی شده می‌تواند یک فشار یا خلا نسبی ایجاد کند و در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرد. پمپ‌های وکیوم می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی دسته‌بندی شوند و از تنوع بالایی برخوردارند. یکی از اصلی‌ترین فاکتورهای دسته‌بندی این تجهیزات نحوه خنک کاری و روانکاری است و بر این اساس به سه دسته پمپ وکیوم رینگ مایع، پمپ وکیوم رینگ روغن و پمپ وکیوم درای یا خشک تقسیم می‌شوند. در ادامه مطلب به بررسی کامل پمپ خلا رینگ مایع، مزایا و معایب و کاربردهای آن پرداخته خواهد شد.
پمپ وکیوم رینگ مایع چیست؟
همان‌طور که گفته شد پمپ وکیوم یا پمپ خلا وسیله‌ای است که قادر است گازهای موجود در یک محیط آب‌بندی شده را تخلیه کرده و یک فشار منفی و خلا نسبی ایجاد کند. پمپ وکیوم رینگ مایع نیز یکی از انواع پمپ‌های جابجایی مثبت هستند که از آب یا مایعات سازگار با سایر فرآیندها به عنوان درزگیر استفاده کرده و فرآیند خنک کاری و روانکاری آن‌ها توسط این مایع انجام می‌شود. این پمپ‌ها می‌توانند در شرایط سخت کاری به صورت مداوم عمل کنند و با توجه به عملکرد ساده‌ای که دارند هیچ‌گونه استهلاک و اصطکاکی نخواهند داشت و در نهایت می‌توانند برای انتقال بخارات، گازهای معمولی، گازهای دارای آلایندگی و همچنین گازهای خطرناک بسیار مناسب باشند.
پمپ وکیوم رینگ مایع از قطعات و اجزای مختلفی تشکیل شده است اما مهم‌ترین قسمت‌های آن‌ها شامل Rotor و Electromotor هستند. زمانی که الکتروموتور استارت خورد، حرکت دورانی از الکتروموتور توسط کوپلینگ های دستگاه به روتور منتقل شده و روتور به حرکت در می‌آید و این فرآیند باعث می‌شود هوا یا گاز متراکم شده و از دریچه دیگری به خارج هدایت گردد.
نحوه عملکرد پمپ وکیوم رینگ مایع و ویژگی‌های آن
پمپ‌های وکیوم رینگ مایع می‌توانند به صورت تک‌مرحله‌ای و دومرحله‌ای طراحی و ساخته شوند. نحوه عملکرد این پمپ‌ها به این شکل است که مایع آب‌بند، رینگ را در داخل بدنه پمپ تشکیل داده و پروانه می‌چرخد و فضای کوچکی برای به دام افتادن گاز ایجاد خواهد کرد. محور روتور در این پمپ‌ها خارج از مرکز می‌باشد و این باعث می‌شود که به مایع اجازه دهد که پر شود. سپس هر محفظه، روتور را در طول یک چرخش خالی کرده و فشرده‌سازی گاز را برای عمل پمپاژ کردن تشکیل خواهد داد.
ورودی خلا و درگاه‌های تخلیه اتمسفر مسیرهای جریان را برای مخلوط گازی که در حال جابجایی است فراهم کرده و گرمای پمپ گاز جذب مایع آب‌بند پخش می‌شود و در نهایت مقداری از مایع برای تخلیه خارج می‌گردد. گاز خروجی و تخلیه آب باقیمانده از جریان گاز جدا شده و به ترتیب به سمت اگزوز خانه هدایت می‌شود و به پمپ بازمی‌گردد. سیال آب‌بند با جریان ثابت سیال آب‌بند خنک‌کننده جایگزین خواهد شد.
به صورت کلی طرز کار این پمپ‌ها به این شکل است که یک یا چند پروانه به صورت خارج از مرکز در داخل سیلندر پمپ خلا آبی قرار گرفته و با شروع حرکت چرخشی یا دورانی خارج از مرکز پروانه، مایع داخل محفظه پمپ خلا بر اساس نیروی گریز از مرکز از سمت محور پروانه حرکت خود را شروع می‌کند و با ایجاد رینگ مایع، در محور پروانه یک فضای خالی یا خلا ایجاد خواهد کرد. از مهم‌ترین ویژگی‌های پمپ خلأ رینگ مایع می‌توان به مواردی همچون عملکرد بی‌صدا، عملکرد ثابت در هر سطح فشار، تعمیر و نگهداری راحت، سازگاری با محیط زیست و … اشاره کرد.
انواع پمپ وکیوم رینگ مایع
پمپ‌های رینگ مایع همانند بلوئر هوا و کمپرسورها می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی دسته‌بندی شوند و هر کدام از آن‌ها کاربردهای مختلفی داشته باشند.
- از نظر تعداد مراحل کار این پمپ‌ها می‌توانند شامل انواع پمپ‌های تک مرحله یا تک پروانه (single-stage) و پمپ وکیوم آبی دو مرحله یا دو پروانه (Two-stage)باشند.
- از نظر نحوه کوپیلینگ این پمپ‌ها به دو دسته پمپ وکیوم رینگ مایع با کوپلینگ مستقیم و پمپ خلا رینگ مایع با کوپلینگ غیر مستقیم تقسیم می‌شوند.
- از نظر نوع مایع خنک‌کننده می‌توانند شامل انواع پمپ‌های وکیوم آبی و پمپ‌های وکیوم با مایع‌های سازگار باشند.
- این پمپ‌های همچنین از نظر میزان فشار، قدرت، ابعاد و اندازه و … می‌توانند در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار بگیرند.
مزایای پمپ خلا رینگ آبی
هر کدام از انواع پمپ‌های وکیوم می‌توانند از مزیت‌های متعددی برخوردار باشند و مزایای رینگ مایع نیز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- این پمپ‌ها کارکردهای متعددی داشته و با محیط زیست سازگاری بالایی دارد چرا که از روغن استفاده نکرده و آلودگی ایجاد نمی‌کند
- پمپ وکیوم رینگ مایع برای اکثر گازها قابلیت استفاده دارد
- با توجه به آب‌بندی قطعات با مایع درزگیر نیاز به تعمیر و نگهداری کمتری داشته و خرید آن‌ها به‌صرفه‌تر است.
- برای استفاده‌های مستمر و پرفشار مناسب هستند و هیچ‌گونه آلودگی صوتی، لرزش و ارتعاشی ندارند.
- قیمت خرید مناسبی دارند و در محیط‌هایی با فضای کم نیز قابلیت استفاده دارند.
- از وزن کمی برخوردار بوده و زمان تخلیه کوتاهی دارند.
- از قابلیت طراحی متقارن برخوردار بوده و می‌توانند از طریق شفت عملکرد خود را به صورت ساعت‌گرد یا پادساعت‌گرد تغییر بدهند.
- در برابر پدیده کاویتاسیون (حفره‌زایی یا حباب‌زایی) مقاوم بوده و طول عمر بالاتری دارند
- و داشتن کانال تخلیه dirt drain یکپارچه مرکزی
- پمپ وکیوم آبی نیاز به روغن‌کاری نداشته و سایش در آن بسیار کم و ناچیز است چرا که اصطکاک فلزی در حفره آن وجود ندارد.
- به طور یکنواخت استنشاق می‌کند و کار با آن ساده است و راحت خواهد بود.
کاربردهای پمپ وکیوم رینگ مایع
با توجه به آنکه پمپ وکیوم رینگ مایع از آب و مایع‌های سازگار برای خنک کاری و روانکاری استفاده می‌کند می‌تواند کاربردهای منحصربه‌فردی در صنایع مختلف داشته باشد. از مهم‌ترین استفاده‌های این پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- صنعت شیشه‌سازی، چوب، غذا و دارو، الکترونیک، پلاستیک، نساجی
- صنعت کشاورزی، دامداری و شیلات
- مراکز خدماتی و درمانی، بیمارستان‌ها، آزمایشگاه‌ها و صنعت پزشکی
- صنعت پلیمر، صنعت کاشی و سرامیک و صنایع شیمیایی
- صنعت غذا و دارو، استریلیزاسیون، بسته‌بندی
- استفاده در خشک‌کردن و گاز زدایی و همچنین اکسیژن زدایی و استفاده در فیلتراسیون و …
قیمت پمپ خلا رینگ مایع
پمپ خلا رینگ مایع برخلاف پمپ‌های رینگ روغن نیازی به روغن‌کاری نداشته اما مصرف انرژی بیشتری دارند. این پمپ‌ها همچنین قدرت خلا کمتری نسبت به پمپ‌های رینگ روغن داشته و از کاربردهای بیشتری و هزینه‌های کمتری برخوردارند هرچند که فشار وکیوم کمتری ایجاد می‌کنند. این پمپ‌ها به واسطه ویژگی‌ها و مزیت‌های متعدد در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند و برندهای متعددی در سراسر جهان در زمینه تولید آن‌ها فعالیت دارند.
از جمله مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در قیمت این پمپ‌ها می‌توان به مواردی همچون میزان سروصدای پمپ، دسترسی به قطعات و تجهیزات جانبی، تعداد مراحل کار پمپ و نوع استفاده از آن، مدت زمان گارانتی و استانداردهای پمپ، نرخ ارز و نوسانات آن، برند و شرکت سازنده پمپ، قدرت و حداکثر فشار خلا پمپ، هزینه‌های تعمیر و نگهداری، مشخصات فنی مربوط به موتور پمپ وکیوم، فروشگاه عرضه‌کننده، کیفیت پمپ و … اشاره کرد. در فروشگاه پارس وکیوم به عنوان نماینده aerzen می‌توان انواع پمپ‌های وکیوم را با بهترین کیفیت و مناسب‌ترین قیمت خریداری نمود و از خدمات آن‌ها بهره‌مند شد.
جمع‌بندی نهایی
پمپ وکیوم رینگ مایع از آب و مایعات سازگار برای خنک کاری و روانکاری استفاده می‌کند و می‌تواند از نظر مراحل کار، نحوه کوپلینگ، قدرت و فشار و … تنوع بالایی داشته باشد. این پمپ‌ها مزیت‌هایی همچون کاربردهای متعددی، قیمت مناسب، طول عمر بالا، راندمان مناسب و … برخوردار بوده و در صنایع متعددی همچون غذا و دارو، نفت و گاز، پتروشیمی، الکترونیک، کشاورزی، دامداری و … استفاده می‌شوند.
