پمپ وکیوم یا پمپ خلأ از جمله تجهیزاتی است که به منظور ایجاد فشار منفی و خلأ در یک محیط مشخص به کار می‌رود و می‌تواند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی همچون نحوه عملکرد، میزان فشار مکش، سرعت، نوع موتور محرک، سیستم خنک‌کننده، تعداد مراحل کار و … دسته‌بندی شود. پمپ‌های وکیوم به واسطه ویژگی‌های متعدد و کاربردهای متفاوتی که دارند در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند و از تنوع بسیار زیادی برخوردارند و همین امر باعث می‌شود که افراد در زمان خرید دچار چالش و سردرگمی‌های زیادی شوند. در ادامه مطلب به بررسی مهم‌ترین نکات خرید پمپ وکیوم کوچک برای مصارف خانگی، آزمایشگاهی و صنعتی پرداخته می‌شود.
پمپ وکیوم کوچک و انواع آن
همان‌طور که گفته شد پمپ وکیوم یا خلأ در اصل وسیله‌ای است که از آن برای ایجاد فشار منفی در یک محیط مشخص استفاده می‌شود. این تجهیزات در حقیقت با تخلیه مولکول‌های گاز از یک محفظه آب‌بندی شده می‌توانند یک خلأ نسبی و فشاری کمتر از فشار محیط ایجاد کنند. پمپ‌های وکیوم کوچک از نظر مکانیسم عملکردی مشابه انواع پمپ‌های صنعتی هستند اما ابعاد و اندازه‌های کوچک‌تری دارند و از نظر سیستم خنک کاری و روان کاری نیز شامل انواع پمپ‌های وکیوم خشک، پمپ رینگ روغن و پمپ وکیوم رینگ آب می‌باشند. پمپ‌های وکیوم کوچک تنوع بالایی دارند اما رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- پمپ وکیوم دیافراگمی که معمولاً به منظور مصارف خانگی، آزمایشگاهی و نیمه‌صنعتی به کار رفته و از یک طراحی ساده برخوردار است.
- پمپ وکیوم روتاری که خلأ عمیق‌ترین نسبت به پمپ وکیوم دیافراگمی ایجاد می‌کند و می‌تواند برای کاربردهای صنعتی کوچک گزینه مناسبی باشد.
- پمپ وکیوم جابجایی مثبت که از دقت بالایی برخوردار بوده و برای استفاده‌های آزمایشگاهی مناسب است.
- پمپ وکیوم مولد که برای ایجاد خلأهای ثابت و مقاوم به کار می‌رود.
مهم‌ترین نکات خرید پمپ وکیوم کوچک
با توجه به آنکه پمپ‌های وکیوم از کاربردهای متعددی در بخش‌های صنعتی، نیمه‌صنعتی و غیر صنعتی برخوردارند، شرکت‌ها و برندهای متعددی در حوزه تولید این تجهیزات فعالیت دارند و انواع مختلف از پمپ‌ها با ظرفیت، قدرت، ابعاد و ویژگی‌های متعددی در بازار وجود دارند. تنوع و تعدد بالای پمپ‌های وکیوم باعث شده است که حتی افراد ماهر و متخصص نیز در خرید آن‌ها دچار چالش شوند. از جمله مهم‌ترین ویژگی‌ها و نکاتی که در زمان خرید پمپ وکیوم کوچک باید در نظر گرفت می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
سطح خلأ پمپ و خلأ مورد نیاز پروژه
هر پروژه‌ای ممکن است به یک سطح خلأ خاصی نیاز داشته باشد به همین دلیل قبل از اقدام به خرید پمپ باید میزان نیازمندی‌های پروژه ارزیابی شده و متناسب با آن اقدام به انتخاب و خرید نمود. پمپ‌های وکیوم از نظر قدرت می‌توانند در چند سطح مختلف (خلأ کم، خلأ متوسط، خلأ بالا، خلأ بسیار بالا و خلأ خیلی شدید) وجود داشته باشند و هر کدام از آن‌ها برای پروژه‌های خاصی مناسب باشند
نوع پمپ
پمپ‌های وکیوم می‌توانند بر اساس فاکتورهای متعددی دسته‌بندی شوند اما به صورت کلی شامل سه دسته اصلی پمپ وکیوم خشک، پمپ وکیوم رینگ مایع (رینگ روغن و رینگ آب) خواهند بود. از نظر مکانیسم عملکردی نیز این پمپ‌ها انواع مختلفی دارند و شامل انواع پمپ‌های جابجایی مثبت، پمپ‌های دینامیکی، پمپ‌های جذبی و … هستند. هر کدام از این پمپ‌ها می‌توانند برای گازهای مختلفی مناسب باشند و در محیط و شرایط آب و هوایی ویژه‌ای به کار بروند. شناخت دقیق نوع پمپ می‌تواند کمک زیادی به انتخاب و خرید دقیق آن بکند.
قدرت مکش پمپ وکیوم
فاکتور و پارامتر دیگری که در انتخاب و خرید پمپ وکیوم کوچک بسیار کاربردی خواهد بود، میزان قدرت مکش پمپ است. هر کدام از انواع پمپ‌های وکیوم می‌توانند قدرت مکش متفاوتی داشته و در نهایت کاربردهای خاص و ویژه‌ای داشته باشند. از نظر قدرت و میزان مکش پمپ‌های وکیوم شامل در دسته‌بندی‌های متعددی قرار دارند.
پمپ‌های دیافراگمی و پمپ‌های پیستونی دارای مکش نهایی 0.2 تا 0.3 (mbar) هستند.
پمپ‌های مکش دوار vane دارای مکش نهایی 1.5 تا 2 Torr هستند
پمپ‌های مکش توربو مولکولی دارای مکش نهایی تا 7.5 m bar خواهند بود.
دبی یا سرعت پمپاژ
دبی (Flow rate) هم از جمله مهم‌ترین پارامترهایی است که در زمان خرید پمپ وکیوم کوچک باید مورد توجه قرار بگیرد. در اصل دبی تعیین کننده سرعت تخلیه گازها توسط پمپ وکیوم است. میزان دبی پمپ باید متناسب با نوع استفاده و نیازهای پروژه انتخاب شود. هر چقدر پمپ خلأ دبی بیشتری داشته باشد می‌تواند از کاربردهای بیشتر و در نهایت قیمت بالاتری برخوردار باشد.
نوع گاز و محیط استفاده از پمپ
هر کدام از انواع پمپ‌های وکیوم خشک، روغنی و رینگ مایع می‌توانند برای تخلیه گازهای مختلفی مناسب بوده و عملکرد متفاوتی داشته باشند. در زمان خرید این پمپ‌ها حتماً باید به نوع گاز توجه داشت. همچنین شرایط استفاده از پمپ‌ها باید بررسی شود چرا که هر کدام از پمپ‌های در شرایط محیطی، دمایی و… عملکرد متفاوتی خواهند داشت. برای انتخاب و خرید پمپ وکیوم کوچک برای مصارف صنعتی، نیمه‌صنعتی، غیر صنعتی و … باید به مواردی همچون حجم آلودگی‌ها، میزان گرما و تغییرات دمایی، حجم رطوبت محیط، حجم کار و خلأ مورد نیاز و … توجه داشت.
میزان آلودگی صوتی
در محیط‌های آزمایشگاهی و محیط‌های کوچک آلودگی‌های صوتی می‌تواند بسیار آزار دهنده باشد به همین دلیل در زمان خرید پمپ وکیوم کوچک باید به میزان صدای آن دقت داشت.
مصرف انرژی و عملکرد موتور
مصرف انرژی هم از جمله مهم‌ترین پارامترهایی است که باید در خرید پمپ وکیوم و هر وسیله دیگری به آن توجه شود. پمپ‌های وکیوم می‌توانند از انواع موتورهای برقی، شارژی، بنزینی، دیزلی و … استفاده کنند که هرکدام مصرف متفاوتی خواهند داشت و راندمان آن‌ها نیز متفاوت خواهد بود. عملکرد موتور پمپ وکیوم نیز اهمیت بالایی دارد و باید به آن توجه ویژه‌ای داشت.
هزینه‌های تعمیر و نگهداری
هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز می‌تواند از مهم‌ترین پارامترهای انتخاب پمپ‌های وکیوم باشد. هرچند که پمپ‌های کوچک معمولاً از کیفیت و عملکرد خوبی برخوردارند اما می‌توانند یک طول عمر مشخص داشته باشند و باید به هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها دقت زیادی داشت
ویژگی‌های ایمنی پمپ
برخی از پمپ‌ها دارای ویژگی‌های ایمنی متعددی مانند خاموش شدن خودکار در صورت افزایش دما یا فشار هستند که می‌تواند به عملکرد بهتر آن‌ها و جلوگیری از آسیب دیدگی کمک ویژه‌ای بکند. در اصل هرچقدر آپشن و امکانات پمپ بیشتر باشد می‌تواند ارزش خرید بالاتری نیز داشته باشد. در کنار تمام موارد گفته شده برای خرید پمپ وکیوم کوچک لازم است که به پارامترهای دیگری نیز توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- برند و شرکت تولیدکننده پمپ وکیوم
- طراحی، ظاهر و قیمت پمپ
- کاربردهای پمپ وکیوم
- نحوه نصب پمپ خلأ
- آلودگی‌های پمپ و میزان لرزش آن
- استانداردهای تولید و مدت زمان گارانتی
- سازگاری شیمیایی پمپ مکش
- قیمت پمپ
- فناوری‌های به‌کاررفته در پمپ و …
جمع‌بندی نهایی
پمپ وکیوم وسیله‌ای است که برای ایجاد فشار منفی و خلأ نسبی در یک محیط آب‌بندی شده استفاده می‌شود و از تنوع بالایی از نظر سایز و ابعاد، نوع موتور، سیستم خنک‌کننده، مکانیسم عملکردی و … برخوردار است. از مهم‌ترین پارامترهای مهم در خرید پمپ وکیوم کوچک برای مصارف خانگی، صنعتی و آزمایشگاهی می‌توان به مواردی همچون نوع پمپ، دبی یا سرعت پمپاژ، میزان مکش پمپ وکیوم، میزان مصرف انرژی و عملکرد موتور، هزینه‌های تعمیر و نگهداری، کاربردهای پمپ وکیوم و … اشاره کرد.
