پمپ‌های وکیوم از جمله تجهیزات پرکاربردی هستند که می‌توانند استفاده‌های متعدد صنعتی، نیمه‌صنعتی و غیر صنعتی داشته باشند. پمپ وکیوم در حقیقت برای تخلیه رطوبت و هوای داخل یک محیط خاص استفاده می‌شود. امروزه انواع پمپ‌های وکیوم بر اساس کاربردها، ابعاد و اندازه، نوع موتور و … وجود دارند و هرکدام می‌توانند مزایا و معایب خاص خود را داشته باشند. ازآنجایی‌که مکانیسم عملکرد این دستگاه‌ها پیچیدگی بالایی ندارد می‌توان به راحتی آنها را در منزل ساخت. در ادامه مطلب به بررسی نحوه ساخت پمپ وکیوم خانگی پرداخته می‌شود.
ساخت پمپ وکیوم خانگی
همان‌طور که گفته شد پمپ وکیوم وسیله‌ای است که می‌تواند گازهای موجود در یک فضا را تخلیه کند. این دستگاه می‌تواند با تخلیه مولکول‌های هوا در یک محفظه خلأ یا فشار منفی ایجاد کند. این پمپ‌ها می‌توانند از دو بخش اصلی و اساسی شامل Rotor و Electromotor تشکیل شوند و زمانی که الکتروموتور استارت می‌خورد حرکت دورانی از راه کوپلینگ‌های دستگاه از الکتروموتور به روتور منتقل شده و Rotor شروع به حرکت می‌کند. در این فرآیند هوا به وسیله استاتور فشرده خواهد شد و از دریچه دیگری خارج خواهد شد.
با توجه به مکانسیم و نحوه کار پمپ‌های خلأ می‌توان به سادگی از ابزارهای مختلفی استفاده کرد و یک پمپ خانگی ساخت. به صورت کلی می‌توان گفت حتی یک سرنگ ساده تزریق می‌تواند به عنوان یک پمپ خلأ عمل کند و برای ساختن یک پمپ خلا می‌توان از ساده‌ترین ابزارها مانند بطری‌های آب نیز استفاده کرد. برای ساخت پمپ‌های وکیوم به روش خانگی می‌توان از روش‌های زیر استفاده کرد:
ساخت پمپ وکیوم خانگی با سرنگ
سرنگ می‌تواند به عنوان ساده‌ترین وسیله برای ساخت پمپ باد خانگی شناخته شود. برای این کار ابتدا باید یک سرنگ در سایز و اندازه بزرگ به همراه یک متر لوله تراز و دو عدد شیر تخلیه کوچک تهیه کرد. در مرحله اول باید در قسمت انتهایی سرنگ یک سوراخ به اندازه قطر شیر تخلیه ایجاد کرد و سپس شیر را با استفاده چسب محکم در سوراخ ایجاد شده تثبیت کرد.
سپس باید به اندازه 5 تا 10 سانتی‌متر از شیلنگ تراز را بریده و روی نوک سرنگ قرار داده و با استفاده از چسب یا حرارت آن را محکم کرد و در نهایت شیر تخلیه دوم را در ورودی لوله قرار داد. بعد از تثبیت شیر تخلیه دوم در دهانه لوله باقی مانده و یا هر اندازه‌ای از لوله که مورد نیاز است باید به طرف دیگر شیر تخلیه متصل شود. بعد از انجام این مراحل پمپ وکیوم آماده استفاده است. زمانی که لازم بود هوا یا گاز یک محفظه کشیده شود می‌توان با باز و بسته کردن شیرهای تخلیه این کار را انجام داد.
استفاده از پمپ باد دوچرخه
یکی دیگر از ابزارهایی که قابلیت تبدیل شدن به یک پمپ خلا را دارد، پمپ باد دوچرخه است. برای این کار ابتدا باید یک پمپ باد دوچرخه تهیه کرد و قسمت بالایی آن را برداشت. بعد از باز شدن پمپ مشخص می‌شود که در داخل پمپ یک میله و یک دیسک کوچک قرار دارد که باعث ایجاد هوا می‌شوند.
سپس بعد از باز کردن سیلندر پمپ باید قطعات را به شکل برعکس بست. بعد از آنکه میله و دیسک پمپ به شکل برعکس در داخل سیلندر بسته شوند می‌توانند به عنوان یک پمپ خلا عمل کنند. بعد از بستن کامل پمپ باد دوچرخه می‌توان از آن برای تخلیه فضاهای مختلف استفاده کرد.
بیشتر بدانید : ” پمپ خلا آزمایشگاهی چیست؟ “
استفاده از آمبوبگ
برای ساخت پمپ وکیوم می‌توان از آمبوبگ که یک وسیله پزشکی است نیز استفاده کرد. آمبوبگ در حقیقت یک مخزن هوایی از جنس سیلیکون یا پلاستیک است که در علم پزشکی برای ایجاد فشار مثبت ریوی استفاده می‌شود. این وسیله دارای یک شیر یک‌طرفه است که باعث پر شدن خود به خودی کیسه هوا می‌شود ولی از خالی شدن آن جلوگیری می‌کند. با یک تغییر ساده و با برعکس کردن شیر یک‌طرفه آمبوبگ می‌توان کارایی آن را نیز تغییر داد. زمانی که شیر یک‌طرفه آمبوبگ برعکس بسته شود باعث مکش هوا شده و از پر شدن دوباره آن جلوگیری می‌کند.
علاوه بر موارد گفته شده می‌توان از ابزارهای دیگری نیز برای ساختن پمپ‌های وکیوم استفاده کرد اما هزینه بیشتری در بر خواهند داشت. به عنوان مثال می‌توان با استفاده از موتور یخچال یا جاروبرقی اقدام به ساخت پمپ وکیوم خانگی کرد اما این تجهیزات باید در دسترس باشند چرا که برای خرید آنها باید به اندازه خرید یک پمپ وکیوم تازه هزینه کرد.
در حقیقت هر وسیله که بتواند به عنوان پمپ باد و دمنده استفاده شود می‌توان مکانیسم آن را برعکس کرده و به عنوان یک پمپ وکیوم از آن بهره برد. به عنوان مثال یک سشوار که المنت حرارتی آن از کار افتاده باشد می‌تواند هم به عنوان یک دمنده و هم به عنوان یک مکنده عمل کند. می‌توان با کمی تغییرات در دریچه‌های عقبی و جلویی سشوار آن را به عنوان پمپ باد به کار برد.
جمع‌بندی نهایی
پمپ وکیوم از جمله لوازم کاربردی و پراستفاده است که در صنایع و مشاغل مختلف استفاده می‌شود. با توجه به مکانسیم عمل این وسیله می‌توان به راحتی و با استفاده از وسایل ساده خانگی آن را ساخت. برای ساخت پمپ وکیوم می‌توان از موتورهای قدیمی یخچال، جاروبرقی، سشوار، سرنگ تزریقات و … استفاده کرد. در حقیقت می‌توان با برعکس کردن فرایند و مکانسیم عملکرد هر نوع دمنده‌ای آن را به یک مکنده و پمپ وکیوم تبدیل کرد.
