نوسان فشار آب یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که بسیاری از افراد خصوصاً در ساختمان‌های چند مرتبه با آن مواجه هستند و چالش‌های متعددی را تجربه می‌کنند. پمپ آب از جمله تجهیزات کاربردی است که امروزه در بسیاری از ساختمان‌ها به منظور تأمین فشار آب مورد نیاز و انتقال آن به بخش‌های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد و ممکن است دچار اشکالات و ایرادات مختلفی شود. پمپ‌های آب همانند پمپ وکیوم انواع مختلفی داشته و می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی همچون ظرفیت، سرعت، نحوه عملکرد و … دسته‌بندی شوند. کم و زیاد شدن فشار آب و نوسان آن از جمله مشکلات رایجی است که می‌تواند در اثر عوامل مختلفی برای پمپ آب ایجاد شود. در ادامه مطلب به بررسی کامل دلایل نوسان و کم و زیاد شدن فشار آب پمپ‌ها پرداخته خواهد شد.
مهم‌ترین دلایل نوسان فشار آب پمپ
همه افراد بارها با مشکل نوسان و افت‌وخیز فشار آب در ساختمان‌های مختلف مواجه شده‌اند. در حقیقت پمپ‌های آب همانند سایر تجهیزات می‌توانند طول عمر مشخصی داشته باشند و بعد از مدتی دچار مشکلات و ایراداتی خواهند شد که نیاز به تعمیر و سرویس خواهند داشت. نوسان و کم و زیاد شدن فشار آب از مهم‌ترین مشکلاتی است که در پمپ‌های آب مشاهده می‌شود و می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد. از مهم‌ترین فاکتورهای مؤثر در نوسان فشار آب پمپ‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
هوا گرفتن پمپ آب
یکی از مهم‌ترین عواملی که باعث ایجاد نوسان و کم و زیاد شدن فشار آب در پمپ‌های آب می‌شود وجود هوا در آن است و این مشکل حتی می‌تواند در نهایت منجر به گیرپاژ کردن و سوختن پمپ شود. چنانچه هوا در سیستم پمپ وجود داشته باشد و متراکم شود به مرور زمان باعث افت فشار می‌گردد. هوای موجود در پمپ باعث می‌شود که دستگاه قادر نباشد مقدار هوایی که دریافت می‌کند را پمپاژ کند و در نهایت قابلیت آن در مکش آب تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. جمع شدن هوا باعث می‌شود تنظیمات فشار آب مختلف شده و راندمان و بازدهی پمپ کاهش پیدا کند. هوا گرفتن پمپ می‌تواند در اثر عواملی همچون نصب نادرست و نامناسب پمپ، یخ‌زدگی دستگاه، معیوب بودن اتصالات، خشک کار کردن پمپ، شکستگی لوله و ترک‌خوردگی آن‌ها و … رخ بدهد.
وجود نشتی در سیستم لوله‌کشی
از دیگر عواملی که منجر به کم و زیاد شدن فشار آب در پمپ‌های آب می‌شود وجود نشتی در سیستم لوله‌کشی است. در حقیقت نشتی داشتن لوله‌ها، اتصالات و سایر قطعات سیستم لوله‌کشی می‌توانند باعث شوند که فشار آب پمپ نوسان داشته باشد و کم یا زیاد شود.
گرفتگی و رسوب لوله‌ها و قدیمی بودن آن‌ها
گاهی ممکن است که پمپ آب در سلامت کامل کار کند و هیچ مشکلی نداشته باشد اما به علت وجود رسوب در شبکه لوله‌کشی و گرفتگی آن‌ها افت فشار یا نوسان فشار وجود داشته باشد. این مشکل معمولاً در ساختمان‌های قدیمی مشاهده می‌شود. همچنین ساختمان‌هایی که دارای سیستم لوله‌کشی فلزی هستند به علت زنگ‌زدگی دچار رسوب و گرفتگی می‌شوند و در نهایت عملکرد پمپ آب مختل می‌شود. زمانی که لوله‌ها دچار گرفتگی یا نشتی می‌شوند باعث می‌شود که فشار آب نوسان داشته باشد و این نوسان فشار باعث می‌شود که کلید اتوماتیک پمپ آب به صورت مستمر خاموش و روشن شود و فشار آب در حالت نرمال نخواهد بود.
معیوب بودن شبکه آب شهری
گاهی نیز ممکن است که سیستم لوله‌کشی ساختمان کاملاً استاندارد باشد و پمپ آب نیز عملکرد مطمئنی داشته باشد اما معیوب بودن شبکه آب شهری و مشکل داشتن آن باعث ایجاد نوسان در فشار آب می‌شود. در این حالت افراد قادر به انجام هیچ کاری نخواهند بود و اداره آب و فاضلاب باید اقدامات لازم را انجام دهد. چنانچه آب یک منطقه یا محله به صورت مستمر دچار نوسان می‌شود بهتر است که خروجی و انشعابات را بر روی فشار کم قرار داد تا باعث افزایش دمای پمپ و وارد شدن خسارت به آن نشود
معیوب بودن پمپ آب
یکی دیگر از مهم‌ترین و اصلی‌ترین عوامل کم و زیاد شدن فشار آب معیوب بودن پمپ آب و قطعات مختلف آن است. در حقیقت پمپ آب وظیفه دارد که آب را به ارتفاعات بالاتر انتقال بدهد و میزان فشار مورد نیاز را تامین کند اما اگر هر کدام از قطعات آن دچار مشکل و ایراد شود، عملکرد آن دچار اختلال خواهد شد. از جمله مهم‌ترین معایب و مشکلاتی که در پمپ آب باعث می‌شود نوسان فشار آب مشاهده شود می‌توان به مواردی همچون تنظیم نبودن فشار پمپ آب، بدون وقفه و یکسره کار کردن پمپ، خاموش و روشن شدن مستمر دستگاه، با سر و صدا کار کردن پمپ، لرزش داشتن پمپ و عدم تراز بودن محل آن، افزایش دمای پمپ و … اشاره کرد. چنانچه هر کدام از مشکلات عنوان شده در پمپ مشاهده شد لازم است که بلافاصله اقدام به تعمیر و برطرف کردن آن نمود تا باعث بروز خسارت‌های بیشتر نشود.
خرابی مخزن تحت فشار
خراب شدن مخزن فشار نیز می‌تواند یکی از عوامل اصلی نوسان فشار آب باشد. با توجه به آنکه آب قابلیت متراکم شدن ندارد برای افزایش فشار و انتقال آن در سیستم لوله‌کشی فقط باید تداوم جریان وجود داشته باشد و برای این کار باید بخشی از سیستم‌های پمپاژ به صورت ارتجاعی قابلیت جذب انرژی به صورت کشش یا فشار را دارا باشند. منابع تحت فشار قادر هستند که فشار آب را در حد معینی ذخیره کرده و در صورت نیاز به سیستم برگردانند. داشتن یک مخزن فشار قوی می‌تواند مزیت‌های متعددی داشته باشد که مهم‌ترین آن‌ها شامل جلوگیری از به وجود آمدن تنش‌های بزرگ به دلیل پدیده ضربه قوچ، جلوگیری از ازدیاد روشن و خاموش شدن پمپ و … هستند.
معیوب بودن پرشر سوئیچ
کلید اتوماتیک یا پرشر سوئیچ از جمله مهم‌ترین قطعات پمپ آب است که با توجه به نیاز به فشار آب باعث خاموش یا روشن شدن پمپ می‌شود. در حقیقت زمانی که در ساختمان نیاز به فشار آب باشد، پرشر سوئیج دستور روشن شدن پمپ را می‌دهد و زمانی که نیازی به فشار آب نباشد کلید اتوماتیک، پمپ آب را خاموش می‌کند. کلید اتوماتیک حتماً باید توسط فرد متخصص نصب شود و به صورت دوره‌ای سرویس شود. معیوب بودن پرشر سوئیچ یا یکسره بودن آن باعث می‌شود که پمپ برای مدت طولانی کار کرده و یا خاموش باشد و همین امر موجب نوسان در فشار آب خواهد شد.
مناسب نبودن ظرفیت پمپ آب
در کنار تمامی عوامل و پارامترهای گفته شده عدم تناسب ظرفیت پمپ آب با نیاز ساختمان نیز می‌تواند باعث ایجاد نوسان و کم و زیاد شدن فشار آب شود. در حقیقت پمپ‌های آب می‌توانند در ظرفیت‌های مختلفی وجود داشته باشند و هر کدام از آن‌ها می‌توانند برای ساختمان‌های مختلفی مناسب باشند. زمانی که پمپ ظرفیت کمی داشته باشد باید بیشتر کار کند تا نیاز ساختمان را تامین کند به همین دلیل لازم است که حتماً پمپی با ظرفیت مناسب انتخاب شود تا دچار ایراد و اشکال نشود.
استفاده بیش‌ازحد از آب
باز بودن همزمان تعدادی از شیرهای آب می‌تواند یکی دیگر از دلایل اصلی کم و زیاد شدن فشار آب و نوسان آن باشد. در حقیقت زمانی که پمپ آب در حال فعالیت است لازم است که از تعداد مشخصی از شیرهای آب استفاده شود تا سایر نقاط ساختمان با افت فشار مواجه نشوند. البته مشکل مصرف همزمان می‌تواند در ساختمان‌هایی با تعداد واحدهای زیادتر بیشتر باشد اما برای برطرف کردن این مشکل نیز می‌توان از یک منبع ذخیره آب در ارتفاع (بالا پشت‌بام) استفاده کرد تا فشار را کنترل نمود.
جمع‌بندی نهایی
پمپ‌های آب از جمله تجهیزات کاربردی هستند که وظیفه تامین آب و انتقال آن به نقاط مختلف را بر عهده دارند. پمپ‌ها می‌توانند مشکلات و ایرادات مختلفی داشته باشند که نوسان و کم و زیاد شدن فشار از رایج‌ترین آن‌ها است. در حقیقت مهم‌ترین دلایل کم و زیاد شدن فشار آب می‌توانند شامل معیوب بودن قطعات مختلف پمپ، معیوب بودن شبکه آب شهری، معیوب بودن سیستم لوله‌کشی، مصرف همزمان، عدم تناسب ظرفیت مخزن و نیاز ساختمان، هوا گرفتن پمپ آب و … باشند و لازم است تمامی موارد گفته شده توسط افراد متخصص بررسی برطرف شوند.
