سیستم‌های پنوماتیک و هوای فشرده از جمله تجهیزاتی هستند که امروزه کاربردهای متعددی در صنایع مختلف دارند. این سیستم‌ها از تجهیزات و ادوات مختلفی تشکیل می‌شوند که هر کدام از وظایف، ویژگی‌ها و قابلیت‌های مختلفی برخوردار هستند. هوای فشرده می‌تواند کاربردهای متعددی در صنایع مختلف داشته باشد اما وجود رطوبت در آن باعث بروز مشکلات و خسارت‌های متعددی خواهد شد به همین دلیل در کمپرسور هوا از قطعات و تجهیزاتی همچون درایر جذبی برای تفکیک و جداسازی رطوبت استفاده می‌شود. درایر جذبی یکی از قطعاتی است که برای تفکیک و جداسازی رطوبت آب موجود در هوای خروجی از کمپرسورهای هوا به کار می‌رود و می‌تواند از آسیب دیدن قطعات مختلف کمپرسور جلوگیری کند و مانع از زنگ‌زدگی و خوردگی آن‌ها خواهد شد. در ادامه این مطلب از پارس وکیوم به بررسی کامل درایر جذبی، انواع آن و مشخصات فنی آن‌ها پرداخته خواهد شد.
پیشنهاد مطالعه: برای آشنایی با کمپرسور پنوماتیک پیشنهاد میکنیم مقاله مربوط به آن را در بلاگ پارس وکیوم مطالعه کنید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید:
- درایر جذبی
- طرز کار درایر جذبی
- اجزای درایر جذبی
- انواع درایر جذبی
- مزایای درایر جذبی
- شرایط استفاده از Absorption dryer
- تعمیر و نگهداری درایر جذبی
- نکات مهم درباره Absorption dryer
- هزینه خرید درایر جذبی
درایر جذبی چیست؟
همان‌طور که گفته شد درایر جذبی (Absorption dryer) یکی از اصلی‌ترین تجهیزات و قطعاتی است که در سیستم‌های پنوماتیک و بعد از کمپرسور هوا قرار می‌گیرد و رطوبت موجود در هوا را جداسازی می‌کند. در اصل هوای فشرده ورودی بعد از آنکه از فیلتر اولیه عبور کردن وارد پکیج درایر می‌شود و در این قسمت کاملاً رطوبت زدایی می‌شود و هوایی کاملاً خشک و تمیز به قسمت‌های مختلف منتقل می‌شود. نحوه عملکرد این قطعه به این صورت است که همیشه یک برج در حالت تولید هوای فشرده خشک یا جذب رطوبت (adsorption) بوده و برج دیگر در حالت احیاء regeneration خواهد بود. در داخل برج‌های درایر از مواد جاذب رطوبت استفاده می‌شود. درایر جذبی با نام خشک کن جذبی یا دیسکانت نیز شناخته شده و در ظرفیت‌های مختلف با توجه به دبی و فشار نقطه شبنم مورد نیاز مصرف‌کننده در دسترس قرار دارد.
نحوه کارکرد درایر جذبی
در درایر جذبی (Absorption dryer) که با نام درایر دیسکانت نیز شناخته می‌شود، جریان هوای فشرده بر روی بستری از این مواد جاذب جریان یافته و این بستر، رطوبت موجود در هوا را تا نقطه شبنم مورد نظر تا حد بسیار بالایی به خود جذب و آن را خشک می‌کند. بعد از آنکه مواد جاذب توسط رطوبت اشباع شد باید عمل احیا صورت بگیرد و برای این کار درایرهای جذبی از دو برج فعال برخوردارند.
در این برج‌ها ورودی و خروجی هوای فشرده در بالا و پایین قرار دارند و یکی از آن‌ها به خشک کردن هوای فشرده ورودی می‌پردازد. مواد جاذب در مرکز برج قرار گرفته و عملیات جذب در اینجا به دلیل اختلاف فشار میان هوای ورودی و مواد جاذب رخ می‌دهد. با عبور هوای فشرده از بستر پر شده و به علت اختلاف فشار جزئی بین رطوبت موجود در گاز مرطوب و بستر خشك شده، انتقال جرم و جذب رطوبت از گاز مرطوب به ماده جاذب رطوبت صورت می‌گیرد و این اختلاف فشار سبب می‌شود تا رطوبت از ناحیه با فشار بالاتر به سمت ناحیه با فشار کمتر انتقال یافته و در زمان عبور از بستر هوای فشرده خشک و خشک‌تر شود.
پیشنهاد مطالعه: آیا میدانید درایر در کمپرسور هوا چه وظیفه‌ای دارد؟ برای آشنایی با کامل با این موضوع، ما مقاله‌ای در بلاگ پارس وکیوم آماده کرده‌ایم که پیشنهاد میکنیم آن را مطالعه کنید.
با گذشت زمان و به اشباع رسیدن جاذب‌های فیزیکی، توانایی جذب آب را از دست خواهند داد و عمل رطوبت‌گیری تا زمانی كه دو فشار جزئی به تعادل برسند ادامه داشته و بعد از آن متوقف می‌شود. زمانی که درایر اشباع شود عمل رطوبت‌زدایی متوقف می‌شود و ماده جاذب باید احیا گردد. طراحی ایـن سیستم به صورت دوقلو است به نحوی كه یكی از ستون‌ها در مرحله بهره‌برداری و دیگر در مرحله احیاء و آماده‌سازی می‌باشد. در این صورت زمانی که برج اول به خشک کردن گاز ورودی می‌پردازد، برج دوم که قبلاً به مرحله اشباع رسیده خشک و احیاء شده و در مرحله بعد شروع به خشک کردن گاز ورودی کرده تا عملیات احیاء در برج دیگر صورت پذیرد.
قطعات تشکیل‌دهنده درایر جذبی
درایر جذبی اگرچه خود به عنوان یک قطعه کاربردی و مؤثر در سیستم‌های پنوماتیک شناخته می‌شود اما خود می‌تواند از قطعات مختلفی تشکیل شود که شامل مواردی همچون شاسی (CHISSIS)، صدا خفه کن (MUFFLER)، شیر برقی (SOLENOID VALVE)، پانل کنترل (CONTROL PANEL)، سیستم کنترل انعطاف‌پذیر (LOGIC CONTROL)، نمایانگر نقطه شبنم (DEW POINT MONITOR)، مخزن حاوی مواد جاذب رطوبت (MAIN RECEIVER)، نمایشگر شیشه‌ای (SIGHT GLASS)، شیر اطمینان (SAFETY VALVE)، قلاب‌های ویژه حمل‌ونقل (HOOK)، شیر دستی (BALL VALVE)، شیر یک‌طرفه (CHECK VALVE) و شیر برقی ورودی احیاء (PORGE METERING VALVE) هستند.
انواع درایر جذبی
درایرهای جذبی که در صنعت هوای فشرده و در صنایع مختلف استفاده می‌شوند به دو دسته حرارتی و بدون حرارت تقسیم می‌شوند اما به صورت کلی این قطعه شامل سه دسته اصلی است.
درایر جذبی بدون حرارت
در این نوع از درایرهای جذبی مقداری از هوای فشرده خشک به یکی از برج‌ها که در حال استراحت است، هدایت می‌شود. هوای منتقل شده به برج در حال استراحت از میان مواد جاذب اشباع شده عبور خواهد کرد و رطوبت را در فرآیند چرخه احیا با استفاده از یک اگزوز به هوای آزاد می‌راند.
درایر جذبی حرارتی
هوای خشک در این درایرها ابتدا از داخل گرمکن خارجی با کارایی بالا عبور می‌کند و سپس وارد برج در حال استراحت می‌شود و با استفاده از هوای گرم، مواد جاذب را احیا می‌کند. با توجه به آنکه در این درایر از هوای گرم برای خشک کردن ماده جاذب استفاده می‌شود نیمی از هوای فشرده خشک در مقایسه با خشک‌کن‌های جذبی بدون حرارت، برای این منظور مورد نیاز خواهد بود.
درایر جذبی حرارتی دمشی
درایر جذبی حرارتی دمشی در اصل نوعی درایر حرارتی است که به یک دمنده سانتریفیوژی مجهز است و با مکیدن هوا و عبور آن از یک گرمکن آن را از برج در حال استراحت عبور می‌دهد و رطوبت ماده جاذب را از بین می‌برد. در اصل سانتریفوژ هوای محیط را به داخل مکیده و آن را به گرمکن می‌دمد و سپس آن را به داخل برج در حال استراحت که مواد جاذب آن از رطوبت اشباع شده‌اند خواهد دمید و آن را احیاء می‌کند.
درایر جذبی وکیومی
در درایر جذبی وکیومی از فرایند پشتیبان خلاء خارجی به عنوان کمک استفاده می‌شود و مجموعه‌ایی به هم پیوسته از یک پمپ خلا و شیرآلات کنترل کننده خاص که در مسیر تخلیه نصب شده‌اند. عملکرد این مجموعه باعث کاهش مصرف هوای مورد نیاز برای احیاء و کاهش بیشتر نقطه شبنم تا 90 – درجه خواهد شد.
مهم‌ترین مزایای درایر جذبی
همان‌طور که گفته شد وجود درایرهای جذبی در سیستم‌های پنوماتیک می‌تواند در افزایش طول عمر دستگاه‌ها، کاهش میزان خوردگی و زنگ‌زدگی و افزایش کارایی دستگاه‌ها مؤثر باشد. از مهم‌ترین مزیت‌های این دستگاه می‌توان موارد زیر را عنوان کرد:
- رطوبت زدایی و ایجاد هوای کاملاً خشک (رطوبت کمتر از 0.003 PPM).
- برخورداری از سیستم کنترلر، نمایشگر و مجهز به شیر برقی.
- مخازن حاوی مواد جاذب بر اساس استانداردهای ASME و API طراحی شده‌اند.
- درایرهای حرارتی از راندمان بالایی برخوردارند در حالی که مصرف انرژی پایینی دارند.
- از این درایرها می‌تواند در سیستم‌هایی با نقطه شبنم منفی استفاده کرد.
- هزینه‌های تعمیر و نگهداری درایرهای جذبی در مقایسه با درایرهای تبریدی بسیار کمتر است.
- از سرعت جذب بالایی برخوردارند و به سیستم PLC مجهز هستند.
شرایط استفاده از درایر جذبی
هر کدام از انواع درایرها به واسطه داشتن ویژگی‌ها و قابلیت‌های منحصربه‌فردی که دارند می‌توانند در شرایط آب و هوایی ویژه‌ای استفاده شوند. درایرهای جذبی می‌توانند در دمای زیر صفر تا منفی 40 درجه عملکرد مناسبی داشته باشند. در صورت استفاده از این درایر در فشار 7 بار مقدار رطوبت در هوا 0.02 گرم در متر مکعب است.
شرایط نگهداری و تعمیر درایر جذبی
ازآنجایی که وجود درایر جذبی می‌تواند فواید و مزایای زیادی برای کمپرسورها و دستگاه‌های پنوماتیک داشته باشد لازم است که در نگهداری آن به نکات و فاکتورهای مختلفی توجه داشت. در نگهداری درایرها باید به موارد زیر توجه داشت:
- تعویض به موقع شیرهای برقی دستگاه
- تعویض به موقع المنت میکروفیلترهای ورودی و خروجی دستگاه
- تعویض به موقع مولکولارسیو درایر جذبی
- استفاده از مواد جاذب مناسب در درایر (آلومینا فعال (اکسید آلومینیوم)، سیلیکاژل (سیلیکات سدیم) و غربال مولکولی (زئولیت))
- مانیتور کردن و نظارت داشتن بر روی نقطه شبنم درایر جذبی
- همچنین برای تعمیر درایر باید از تجهیزات باکیفیت استفاده کرد و تعمیر باید توسط افراد ماهر و متخصص انجام شود.
- صدا خفه کن، سوئیچ شیر برقی، المنت فیلتر درایر هوا، فشار، دما و زمان تنظیم شده دستگاه، فیلترهای ورودی دستگاه و دیافراگم مربوط به شیر برقی باید کنترل و بررسی شوند.
نکات مربوط به استفاده و تعمیر درایرهای جذبی
در زمان تعمیر و یا استفاده از درایرهای جذبی باید به نکات و پارامترهای مختلفی توجه داشت که مهم‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:
- در تعمیر درایر از قطعات اصلی و اورجینال استفاده شود.
- در زمان تعمیر باید منابع ایجاد فشار قطع شده و فشار آن تخلیه شود.
- حتماً شرایط صدا خفه كن درایر جذبی كنترل شود
- فشار و دما و زمان تنظیم شده جهت احیاء بعد از تعمير و نگهـداری دستگاه کنترل شود.
- عملکرد صحیح دستگاه تخليه اتوماتیک مربوط به فیلتر ورودی کنترل شود.
- فیلترهای ورودی بدون تخليه اتوماتیک باید به‌طور منظم تخلیه شوند.
- عملکرد سوئیچ شیر برقی برجک‌ها بررسی شود.
- صدا خفه کن درایر باید همواره تمیز شود.
- المنت فیلتر هوا باید کنترل شود.
- فیلترهای ورودی و خروجی دستگاه کنترل شده و در صورت لزوم کارتریج تعــویض شود.
- شیرهاي یک‌طرفه، شیرهاي برقي و یا شیرهاي پروانه‌ای بررسی و تمیز شوند.
- ديافراگم مربوط به شیر برقي و شیر یک‌طرفه بعد از یک سال تعویض گردد.
- المنت فیلترهای ورودی و خروجی درایر در زمان مقرر تعویض شوند.
- تعویض مواد جاذب رطوبت‌گیر باید بر اساس کیفیت هوا صورت بگیرد.
مزیت‌های درایر جذبی نسبت به درایر تبریدی
به صورت کلی درایرهای جذبی می‌توانند انواع مختلفی همچون درایر جذبی بدون حرارت، درایر جذبی حرارتی، درایر جذبی حرارتی دمشی و درایر جذبی وکیومی داشته باشند و هرکدام از آن‌ها ویژگی‌ها و کاربردهای متعددی دارند. از مهم‌ترین مزایای این درایرها نسبت به درایر تبریدی می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- مخازن حاوی مواد جاذب درایر بر اساس استانداردهای ASME و API طراحی شده‌اند.
- از راندمان بالایی برخوردارند و مصرف انرژی کمی دارند.
- رطوبت‌زدایی و ایجاد هوای کاملاً خشک (رطوبت کمتر از 0.003 PPM).
- از سیستم کنترلر، نمایشگر و شیر برقی برخوردارند و می‌توانند در سیستم‌هایی با نقطه شبنم منفی استفاده شوند.
- هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها در مقایسه با درایرهای تبریدی بسیار کمتر است.
- از سرعت جذب بالایی برخوردارند و به سیستم PLC مجهز هستند.
قیمت درایر جذبی
درایرهای جذبی همانند پمپ وکیوم می‌توانند در دسته‌بندی‌های مختلفی قرار بگیرند به همین دلیل قیمت آن‌ها نیز تحت تأثیر فاکتورهای مختلفی قرار خواهد داشت. برند و شرکت تولیدکننده درایر، استانداردهای تولید، مدت‌زمان گارانتی، نوع درایر و نوع ماده جاذب آن، ویژگی‌ها و مشخصات درایر، هزینه‌های تعمیر و نگهداری درایر، نرخ ارز و نوسانات آن و … از مهم‌ترین عوامل مؤثر در قیمت درایر جذبی هستند.
جمع‌بندی نهایی
درایر جذبی قطعه‌ای است که برای تفکیک و جداسازی رطوبت آب موجود در هوای خروجی از کمپرسورهای هوا و سیستم‌های پنوماتیک استفاده می‌شود و از آسیب دیدن، زنگ‌زدگی و خوردگی سایر قطعات جلوگیری می‌کند این قطعه شامل انواع مختلفی همچون درایر جذبی هیتردار، درایر جذبی هیتلس، درایر جذبی بلوئردار و درایر جذبی وکیوم بوده و می‌توانند رطوبت موجود در هوا را به صورت کامل از بین می‌برد.
پیشنهاد: اگر قصد خرید بلوئر مطمئنی دارید که با استفاده از آن، دیگر دغدغه‌ای بابت کیفیت محصولات خود نداشته باشید، می‌توانید به سایت ما مراجعه کرده و خرید خوبی را تجربه کنید.
