معرفی انواع پمپ باد بر حسب عملکرد

انواع پمپ باد یا کمپرسور هوا از جمله تجهیزات بسیار کاربردی به شمار می‌رود که امروزه در بسیاری از صنایع جایگاه ویژه‌ای دارد. این سیستم‌ها در حقیقت می‌توانند سیالات را دریافت کرده و آنها را با فشاری چند برابری به بیرون منتقل کنند. کمپرسورهای هوا می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای مختلفی طبقه‌بندی شوند و هر کدام از آنها می‌توانند در مشاغل و صنایع مختلف استفاده شوند و حتی بسیاری از آنها نیز کاربردهای غیر صنعتی نیز دارند.

یکی از مهم‌ترین فاکتورهایی که می‌توان بر اساس آن کمپرسورهای هوا را دسته‌بندی کرد نحوه عملکرد آنها است هرچند که فاکتورهای دیگر نیز می‌توانند در تقسیم‌بندی کمپرسورها مؤثر باشند. در ادامه این مطلب از پارس وکیوم به بررسی انواع پمپ باد بر حسب عملکرد پرداخته خواهد شد.

مهم‌ترین کاربردهای انواع پمپ‌های باد

کمپرسور هوا در اصل به دستگاهی گفته می‌شود که با استفاده از یک موتور (دیزلی، بنزنی، الکتریکی و …) می‌تواند نیرو را به یک انرژی ذخیره شده در سیالات تحت فشار تبدیل کند. در حقیقت این دستگاه‌ها انرژی جنبشی سیالات را افزایش می‌دهند و مانند یک موتور احتراقی عمل می‌کنند و سیال فشرده شده نیز می‌تواند کاربردهای متفاوتی داشته باشد.

از جمله مهم‌ترین کاربردهای انواع پمپ‌های باد می‌توان به استفاده در صنعت خودروسازی، صنعت غذا و دارو، صنعت پتروشیمی، نفت و گاز، صنعت پزشکی، صنعت نساجی، رنگ، رزین، کشاورزی، دامداری، شیلات، هوا فضا و … اشاره کرد.

تقسیم‌بندی انواع پمپ باد بر حسب عملکرد

امروزه کمپرسورهای هوا از تنوع و تعدد بسیار زیادی در بازار برخوردار هستند و دلیل اصلی این تنوع و تعدد نیز فاکتورهای مختلف برای طبقه‌بندی آنها است. از جمله فاکتورهایی که می‌توان پمپ‌های باد را براساس آنها تقسیم‌بندی کرد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقسیم‌بندی براساس میزان فشار مکش، فشار دهش و ظرفیت کمپرسور که باعث می‌شود این سیستم به چهار دسته اصلی کمپرسورها، پمپ خلا، هواکش‌ها و بلوئر هوا تقسیم شوند.
• تقسیم‌بندی براساس سرعت (سرعت ثابت یا متغیر)
• تقسیم‌بندی براساس تعداد مراحل کار (تک‌مرحله‌ای، دومرحله‌ای و چندمرحله‌ای)
• تقسیم‌بندی براساس نوع موتور محرک (الکتریکی، دیزلی، بنزینی و …)
• تقسیم‌بندی براساس نحوه روغن‌کاری شدن و پاشش روغن که به انواع کمپرسورهای اویل فری و اویل اینجکت تقسیم می‌شوند.

در کنار تمامی فاکتورهای عنوان شده می‌توان کمپرسورها را بر اساس نحوه عملکرد و کار آنها نیز تقسیم‌بندی کرد که مهم‌ترین و اصلی‌ترین فاکتور برای تقسیم‌بندی خواهد بود. به صورت کلی برای فشار یک سیال می‌توان از دو فرایند تراکمی کاهش حجم و افزایش سرعت استفاده کرد. کمپرسورهایی که سیال را به وسیله کاهش حجم فشرده می‌کنند کمپرسورهای جابجایی مثبت و کمپرسورهایی که هوا را بر اساس افزایش سرعت متراکم می‌کنند کمپرسورهای دینامیک هستند.

کمپرسور جابجایی مثبت

کمپرسور جابجایی مثبت (Displacement compressor) نوعی از کمپرسورها هستند که از یک جز رفت و برگشتی (مانند پلانجر، پیستون، دیافراگم یا پره‌ها) برای کمپرس سیالات استفاده می‌کند. در حقیقت در این کمپرسورها مقدار معینی از سیال بین دو قطعه به تله انداخته شده و با كاهش حجم محفظه، فشار گاز افـزایش مـی یابـد.

«این کمپرسورها به فشار خروجی توجهی نداشته و با دبی ثابت کار می‌کنند و با جابجایی حجم سیلندر کمپرسور محیط کار را فشرده می‌کنند.»

کمپرسورهای جابجایی مثبت خود می‌توانند در دو دسته تنـاوبی (Reciprocating) و دورانی (Rotary) دسته‌بندی شوند و هر کدام از این دو دسته می‌تواند از نظر شکل و ساختار تفاوت‌های ویژه‌ای باهم داشته باشند. در یک دسته‌بندی دیگر کمپرسورهای جابجایی مثبت خود می‌توانند به دو دسته اصلی روتاری و رفت و برگشتی تقسیم شوند. هر کدام از کمپرسورهای روتاری و رفت و برگشتی نیز می‌توانند چند زیرمجموعه داشته باشند و هر کدام از آنها کاربردهای مختلفی داشته باشند.

کمپرسور باد دینامیکی

کمپرسورهای دینامیکی (Dynamic Compressor) با نام کمپرسورهای جابجایی غیر مثبت نیز شناخته می‌شوند که از یک پروانه با تیغه‌های چرخان برای ورود هوا به داخل محفظه استفاده می‌کنند. انرژی تولید شده از حرکت پره‌ها باعث افزایش فشار سیال می‌شود. این کمپرسورها از سرعت بالایی برخوردارند و می‌توانند حجم بالایی از هوا را تولید کنند. از جمله رایج‌ترین نوع کمپرسورهای دینامیکی می‌توان به کمپرسورهای گریز از مرکز یا سانتریفیوژی اشاره کرد هرچند که کمپرسورهای محوری نیز نوعی از این کمپرسورها هستند و می‌توانند کاربردهای متعددی در صنایع و مشاغل مختلف داشته باشند.

تفاوت کمپرسور دینامیک و جابجایی مثبت

هر کدام از کمپرسورهای دینامیکی و جابجایی مثبت می‌توانند ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و کاربردهای متفاوتی داشته باشند. هرچند که هر دو نوع کمپرسور با هدف فشرده کردن سیالات استفاده می‌شوند اما می‌توانند تفاوت‌هایی نیز داشته باشند.

در کمپرسورهای دینامیکی یک تغییر ناچیز در فشار ورودی می‌تواند ظرفیت آن را نیز تغییر بدهد و به شرایط بیرونی وابسته است اما به صورت دائمی سیال را فشرده می‌کنند. کمپرسورهای جابجایی مثبت می‌توانند به صورت متناوب سیالات را فشرده کنند و از قدرت تراکم بیشتری نسبت به کمپرسورهای دینامیکی برخوردارند. معمولا زمانی که به حجم بالایی از هوای متراکم نیاز باشد از کمپرسورهای جابجایی مثبت استفاده خواهد شد.

پیشنهاد مطالعه: اگر قصد خرید یک پمپ باد را دارید، بهتر است پیش از خرید درمورد برندهای موجود در ایران و ویژگی‌های هریک اطلاعات کاملی به دست آورید. پیشنهاد می‌کنیم مقاله “معروف‌ترین برندهای پمپ باد” را مطالعه کنید.

جمع‌بندی نهایی

کمپرسورهای هوا از جمله کاربردی‌ترین تجهیزاتی هستند که می‌توانند در صنایع و مشاغل مختلف مورد استفاده قرار بگیرند. این تجهیزات می‌توانند بر اساس فاکتورها و پارامترهای متعددی تقسیم‌بندی شوند. انواع پمپ باد بر حسب عملکرد می‌توانند به دو دسته اصلی شامل کمپرسورهای جابجایی مثبت و کمپرسورهای دینامیکی تقسیم شوند که هر کدام از ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی برخوردارند. این کمپرسورها خود می‌توانند به چندین زیرمجموعه تقسیم شوند و استفاده‌های متعددی داشته باشند.