کمپرسورها از جمله تجهیزاتی هستند که می‌توانند استفاده‌های صنعتی، نیمه‌صنعتی و غیر صنعتی متعددی داشته باشند و بر اساس فاکتورهای مختلفی همچون قدرت، فشار، سرعت، نوع موتور، نحوه روغن پاشی، تعداد مراحل کار و … دسته‌بندی می‌شوند. برای آشنایی کامل با کمپرسورهای صنعتی مقاله‌ای در بلاگ پارس وکیوم با عنوان انواع کمپرسور باد صنعتی وج-ود دارد که می‌توانید آن را مطالعه کنید. کمپرسورهای غلطکی از جمله کمپرسورهای پرکاربردی هستند که در سیستم‌های سرماساز و تهویه هوا کاربردهای متعددی دارند و بهترین جایگزین برای کمپرسورهای پیستونی می‌باشند. در ادامه این مطلب از پارس وکیوم به بررسی کامل کمپرسور غلطکی و اجزای آن، نحوه عملکرد و مزایای آن پرداخته خواهد شد.
آنچه خواهید دید:
- تعریف کمپرسور غلتکی
- اجزای کمپرسور غلتکی
- عملکرد کمپرسور غلتکی
- مزایا و معایب کمپرسور غلطکی
- هزینه کمپرسور غلتکی
- نتیجه‌گیری
کمپرسور غلطکی چیست؟
کمپرسور غلطکی در حقیقت یکی از انواع کمپرسور هوا است که با نام کمپرسور دورانی – پیستونی نیز شناخته شده و در سیستم‌های تهویه هوا و سیستم‌های سرماساز استفاده می‌شوند. کمپرسورهای غلطکی که در حقیقت نوعی از کمپرسورهای روتاری هستند بر اساس تعداد پره‌های سیلندر و سرعت دوران دسته‌بندی می‌شوند و سرعت دوران آنها می‌تواند ثابت یا متغیر باشد. کمپرسورهای غلتکی از دو بخش کلی محفظه سیلندر و پیستون دوار می‌شوند و عمل فشرده‌سازی و خروج هوا از دستگاه توسط این دو بخش صورت خواهد گرفت.
اجزای اصلی کمپرسور غلطکی
کمپرسورهای غلطکی همانند انواع کمپرسورهای هوا از قطعات و اجزای مختلف ساخته می‌شوند و هر کدام از آنها دارای وظایف و قابلیت‌های ویژه‌ای هستند. مکش، فشرده‌سازی و تخلیه هوا در این کمپرسور توسط دوران پره‌ها یا همان پیستون انجام می‌شود که در داخل سیلندر قرار گرفته است. تعداد این پره‌ها با توجه به ظرفیت کمپرسور تغییر خواهد کرد. لوله ورودی یا مکش، لوله تخلیه، استاتور، روتور، آکومولاتور، پره، میل لنگ و … از دیگر قطعات و اجزای کمپرسورهای غلتکی هستند که وظایف متعددی دارند.
نحوه عملکرد کمپرسور غلتکی
همانطور که گفته شد این کمپرسورها از اجزای مختلف ساخته می‌شوند و مکش و فشرده‌سازی هوا در آنها در 5 مرحله اصلی انجام خواهد شد. در مرحله اول و بعد از روشن شدن کمپرسور شیر ورودی باز می‌شود تا پیستون بتواند در محفظه سیلندر حرکت دورانی خود را انجام بدهد.
زمان که حرکت پره‌ها در داخل محفظه سیلندر به شکل دورانی آغاز شد در قسمتی از فضای سیلندر خلأ ایجاد می‌شود و در نتیجه شیر ورودی با استفاده از نیروی خلأ فرایند مکش گاز را انجام خواهد داد. در اصل عملیات فشرده‌سازی گاز به وسیله دوران پره‌ها در پشت شیر تخلیه انجام خواهد شد و شیر تخلیه در این مرحله کاملاً بسته است.
دمای گاز و فشار در فرآیند تخلیه در حد مشخصی تنظیم می‌شود و بعد از آنکه شیر تخلیه باز می‌شود دما و فشار افزایش یافته و گاز به خارج از سیلندر انتقال می‌یابد. در مرحله پایان نیز پره‌ها متوقف شده و حرکت 360 درجه‌ای آنها خاتمه می‌یابد و بعد از آنکه چرخه این فرآیند تمام شد، کمپرسور دوباره شروع به کار خواهد نمود.
پیشنهاد مطالعه: یکی از انواع کمپرسور هوا کمپرسور تیغه ای است. برای آشنایی بیشتر با این نوع پمپ باد مقاله کمپرسورهای تیغه ای ار مطالعه کنید.
مزایای استفاده از کمپرسورهای غلطکی
همانطور که گفته شد امروزه کمپرسورهای غلطکی جایگزین بسیار خوبی برای کمپرسورهای پیستونی بوده و در بسیاری از صنایع استفاده می‌شوند. از جمله مهم‌ترین مزیت‌های این کمپرسورها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- این کمپرسورها در مقایسه با کمپرسورهای پیستونی دارای راندمان و بازدهی بیشتری هستند و عملکرد بهینه آنها باعث می‌شود که فضای درگیر شده در سیلندر افزایش یافته و میزان اتلاف در شیر تخلیه به حداقل میزان ممکن کاهش پیدا کند.
- میزان سروصدایی که این کمپرسورها تولید می‌کنند بسیار کمتر از کمپرسورهای پیستونی است و این باعث می‌شود که کاربردهای مختلفی در محیط‌هایی که نیاز به آرامش وجود دارد داشته باشند. در حقیقت کاهش سر و صدا در این کمپرسورها به دلیل نداشتن قطعات اضافی و نبود حرکات اضافی است.
- این کمپرسورها برای کار و فعالیت به فضای کمی نیاز دارند.
- از وزن کمی برخوردار هستند و حمل‌ونقل و جابجایی آنها راحت‌تر از سایر کمپرسورها است. در اصل این کمپرسورها حدوداً 40 درصد سبک‌تر و کم‌حجم‌تر از کمپرسورهای پیستونی هستند.
معایب کمپرسورهای غلطکی
کمپرسورهای غلطکی همانند انواع کمپرسورهای هوا می‌توانند در کنار تمامی مزیت‌هایی که دارند از معایب و ایراداتی نیز برخوردار باشند که باید مورد توجه قرار داد. از مهم‌ترین عیوب این کمپرسورها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- شکل ظاهری و ساختار ویژه این کمپرسورها باعث شده است که از ظرفیت پایینی برخوردار باشند و در مواقعی که نیاز به هوای فشرده زیاد باشد ناچار به کار کردن بیشتر خواهند بود.
- حداکثر ظرفیت این کمپرسورها در حدود 18 کیلووات است.
- با توجه به آنکه مقاومت شیر تخلیه این کمپرسورها در مقایسه با کمپرسورهای رده بالا مقاومت کمتری دارد می‌تواند بازدهی کمتری نیز نسبت به آنها داشته باشد.
- استفاده از این کمپرسورها محدودیت‌های ویژه‌ای داشته و برای داشتن عملکرد بهینه نیاز به فشار هوای زیادی دارند و به همین دلیل در مناطق شرجی و هم سطح دریا نمی‌توانند راندمان مناسبی داشته باشند.
پیشنهاد مطالعه: در مقاله ای از بلاگ پارس وکیوم به مشکلاتی که ممکن است برای یک کمپرسور باد پیش بیاید، علل داغ کردن کمپرسور باد و نحوه رفع آن ها اشاره کردیم برای آشنایی بیشتر می‌توانید مقاله «مشکلات کمپرسور باد» را مطالعه کنید.
قیمت کمپرسور غلطکی
امروزه کمپرسورها از تنوع و تعدد بسیار زیادی برخوردار هستند و به همین دلیل قیمت آنها تحت تأثیر عوامل و فاکتورهای مختلفی قرار خواهد گرفت و نمی‌توان قیمت مقطوعی برای هیچ‌کدام از انواع کمپرسورها عنوان کرد. از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند بر روی قیمت کمپرسور غلتکی مؤثر باشند می‌توان به مواردی همچون برند و شرکت تولیدکننده، نرخ ارز و نوسانات آن، استانداردها و مدت‌زمان گارانتی کمپرسور، کیفیت ساخت و تولید کمپرسور، میزان ظرفیت و قدرت کمپرسور، هزینه‌های نگهداری و تعمیر، دسترسی به قطعات و اجزای مصرفی کمپرسور و … اشاره کرد.
جمع‌بندی نهایی
کمپرسور غلطکی از جمله کمپرسورهای هوا است که با نام کمپرسور دورانی – پیستونی نیز شناخته می‌شود و معمولاً در سیستم‌های سرماساز و تهویه مطبوع استفاده می‌شوند. این کمپرسورها به دلیل داشتن مزیت‌هایی همچون سروصدای کم، طراحی و ساختار مناسب، وزن کم و ابعاد کوچک، راندمان و بازدهی عالی و … جایگزین بسیار خوبی برای کمپرسورهای پیستونی هستند.
